“Çalışmalarımız devam ettikçe yeni şeyler gün ışığına çıkacak…”

ÖNDER Haber - İlçemizde bulunan 3 bin yıllık bir geçmişe sahip, antik çağda Mylasa’dan sonra yörenin en önemli kenti olan Euromos’da Yrd. Doç. Dr. Abuzer Kızıl’ın başkanlığında 3 yıl önce yeniden başlatılan kazı çalışmalarının bu yılki bölümü devam ediyor… Kültür ve Turizm Bakanlığı Temsilcisi M. Zeki Burkuk’un gözetiminde gerçekleşen çalışmalarda, Adnan Menderes, Ahi Evran, Selçuk, Mimar Sinan, Eskişehir Anadolu ve Muğla Üniversitesi öğrencileri ve işçilerden oluşan yaklaşık 45 kişilik ekip yer alıyor… 1969 – 1975 yılları arasında Prof. Ümit Serdaroğlu’nun restorasyon ve kazı çalışması yapmasının ardından, 2011 yılında Yrd. Doç. Dr. Abuzer Kızıl tarafından yeniden ele alınan Euromos’ta, Temmuz ayı başlarında başlanılan kazı çalışmalarına devam ediliyor. 3 yıl içinde önemli mesafeler kat ettik… Kazı çalışmalarının Eylül ayının başına kadar devam edeceğini belirten Kızıl, "Euromos'ta bizim 3’üncü yılımız. Bu 3 yıl içinde önemli mesafeler kat ettik. Özellikle kentte ne gibi kalıntılar var bunların bulunması, çıkartılması bunların belgelenmesi öncelikli hedeflerimizden. Tabi antik kentin haritası da önemliydi. Var olan kalıntıların üzerinde yola çıkarak bir harita oluşturduk" dedi. Ekipte 45 kişi var… Geçtiğimiz yıla göre bu yıl kazı çalışmalarında daha fazla kişi görev aldığını ifade eden Kızıl, "45 kişilik ekibimizde dışarıdan temin ettiğimiz işçiler ve öğrencilerle, arkeologlar, mimarlar var. Bu seneki bakanlık temsilcisi Eskişehir Müzesi Arkeologu Zeki bey. Çalışma noktalarımız güney nekropolü, tiyatro ve agora. 3 noktada oluşturduğumuz ekiplerle çalışmalarımız devam ediyor. Buradaki çalışmaların temel amacı, yapılan mimari evreleri ve o yapıların zaman içerisinde ne gibi değişikliklere uğradığını incelemek. Bunları tarihsel olarak anlamak, ayrıca bunların orijinalinde ne şekilde olduklarıyla ilgili ele geçen bilgileri derledikten sonra restorasyonunu yaparak tekrar ayağa kaldırmak hedeflerimiz arasında yer alıyor. Bu tür tarihi mekanları hem arkeoloji dünyasına, hem de kültür turizmine kazandırmayı istiyoruz" dedi. Kamulaştırma yapıldı Daha önce bölge halkına ait olan kazı alanlarında kamulaştırma çalışmalarının da yapıldığını belirten Kızıl, "Çalışma yapılan bazı alanların kamulaştırılması için geçtiğimiz yıl başvurumuz olmuştu. Yapılan başvurunun ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Milli Emlak Genel Müdürlüğü hızlı bir şekilde agoranın tamamını, tiyatronun yer aldığı parsellerin kamulaştırma işlemlerini tamamladılar" dedi. Sonuçların daha iyi değerlendirilmesi için iyi bir iş birliği içindeyiz Kazı çalışmalarının sürdürülmesinde başta Kültür ve Turizm Bakanlığı olmak üzere birçok kurumun destekte bulunduğunu söyleyen Kızıl, "En büyük destekçimiz Bakanlığımız. Bize sağlamış olduğu finansla,  gösterilen yakın ilgi ve alakayla bu çalışmaların daha randımanlı bir şekilde devam etmesi açısından son derece büyük desteğini görüyoruz. Tabi ki yerel anlamda da partnerlerimiz var. Selimiye Belediyesi Milas Müze Müdürlüğü, Milas Belediyesi, Muğla Valiliği, İl Kültür Müdürlüğü, Muğla Üniversitesi ile kazının daha iyi sürdürülebilmesi ve sonuçların daha iyi değerlendirilmesi için iyi bir iş birliği içindeyiz" dedi. Bizler içinde belki önemli sürprizler içerebilir Kazı çalışmalarının henüz başlarında olduklarını ifade eden Kızıl, "Şimdilik kazının henüz baslarındayız. Her kazı sezonunun ilk 10 günü temizlik çalışmalarıyla başlar. Daha sonra gerçek anlamda bilimsel kazı çalışmalarına başlanır. Bizde bu anlamda 2013 sezonunun başlarındayız. Çalışmalarımız devam ettikçe yeni şeyler gün ışığına çıkacak. Bu bizler içinde belki önemli sürprizler içerebilir. Bunu hep beraber ilerleyen süreçte görüceğiz. Kazı eylülün ilk haftası sona erecek" dedi. Milas’ı takip eden Euromos Euromos’un tarihi: Euromos’un adı M. Ö. 5. yüzyılda ‘Kyramos’ ya da ‘Hyramos’ biçiminde karşımıza çıkıyor. Grekçe’de ‘Güçlü’ anlamına gelen Euromos, Mausolos’un Helenleştirme politikası sonucu kullanılmaya başlamış. Kent kalıntıları çok yıpranmış olmalarına karşın Asya’nın en iyi korunmuş yarım düzine tapınağından biri de Euromos’da bulunmakta. M.S. 2’nci yüzyıldan kalma Zeus Tapınağı cephelerinde 6, yanlarında 9 sütunlu ve Korinth düzeninde yapılmış. Büyük ama oldukça kötü durumdaki tiyatro ovanın hemen üzerindeki yamacın girintisi içinde yer almakta. Düz bir alan üzerindeki Agora’yı çevreleyen Stoanın birkaç sütunu görülebilir durumda. Önem bakımından Milas’ı takip eden Euromos, özellikle Helenistik ve Roma çağlarında önem kazandı. 1969 yılında Zeus tapınağında ve çevrede yapılan araştırma ve kazılarda bulunan hayvan, at arabaları, çiçek figürleri ile süslü terra cotta parçalar tapınağın olduğu noktada daha erken bir kutsal alanın varlığını işaret ediyor. Euromos Zeus Tapınağı, Anadolu’daki en iyi korunmuş Roma tapınaklarından biri. Korint Sitilinde olan tapınak M.S. 2. yüzyıla tarihlenir. Tapınağın İmparator Hadrianus döneminde inşa edildiği sanılır. Antik çağlarda kısa yüzünde altı, uzun tarafında 11 sütun olan Euromos tapınağının halen 16 sütünü ayakta durur. Bazı sütunlarda yivlerin bitmemiş olması tapınağın tamamlanmadığını gösteriyor. 1969 yılında Zeus Tapınağı’nda Prof. Ümit Serdaroğlu tarafından restore ve kazı çalışmaları yapıldı. Bu tarihten sonra 2011 yılına kadar bölgede her hangi bir çalışma olmadı. Serdaroğlu ve ekibinin ardından Yrd. Doç. Dr. Abuzer Kızıl ve ekibi çalışmaları sürdürmeye başladı.