‘Halkalı Leke’ye karşı harekete geçilecek!

Oktay ÇAYIRLI - İlçemizde zeytinlik arazilerdeki ‘halkalı leke’ hastalığına karşı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Milas İlçe Müdürlüğü’nce mücadele başlatılıyor… Müdürlükçe hazırlanan hareket planına göre toplam 21 mahalledeki 24 bin 906 dekarlık zeytinlik arazideki ilaçlama çalışmaları 1 milyon 494 bin 360 TL’ye mal olacak… Başlatılacak mücadele ile hastalıktan kaynaklanan zeytinyağı kaybının önüne geçilerek, ilçemiz ekonomisine 72 milyon TL kazanç sağlanması amaçlanıyor…   Gıda, Tarım ve Hayvancılık Milas İlçe Müdürü Eşref Arslan, zeytinyağı üreticisinin zarar etmesindeki en büyük etken olan halkalı leke hastalığı ile mücadele edilmesi amacıyla bir "Hareket Planı" hazırladıklarını açıkladı.   8 milyon kişiye istihdam sağlanmakta Ülkemizin 35 ilinde zeytincilik yapıldığını, tarımla uğraşan ailelerin % 8'inin geçimini zeytincilik yaparak sağladığını belirten Arslan, "Yaklaşık 2 milyon kişi geçimini doğrudan zeytincilikten sağlamakta. Zeytincilik sektörüyle bağlantılı olarak, zeytin işleme tesislerinden, rafınasyon ve ambalajlama tesisleri ile sabun sanayiine kadar geniş bir yelpazede, doğrudan ve dolaylı olarak yaklaşık 8 milyon kişiye istihdam sağlanmakta. Bu nedenle ülkemizde zeytincilik önemli bir tarım, sanayi, ticaret ve istihdam ürünüdür" dedi.   % 10’u Milas’ta Açıklamasında, ilçemizdeki zeytinlik araziler hakkında da bilgiler veren Arslan, "Milas, kültür ve doğa yapısı olarak köklü bir geçmişe sahip, tabiatını halen koruyabilmiş ender ilçelerden. Milas’ın asıl geçim kaynaklarının başında tarım gelmekte. Tarımsal alanda da zeytin önemli bir role sahip. Türkiye'deki toplam zeytin ağacı sayısı 111 milyon 331 bin 278 olup bunun kayıtlı olan 8 milyon 912 bin adedi Milas’ta. Aynı zamanda bir milyon adet kayıt altına alınmamış zeytin ağacının bulunduğu tahmin edilmekte. Yani Türkiye'deki zeytin varlığının % 10'u Milas'ta bulunmakta" dedi.   Var yılında 100 bin, yok yılında 10 bin ton İlçemizdeki 235 bin 224 hektarlık tarım arazisinin yaklaşık 53 bin hektarlık bölümünün zeytinlik alan olduğuna dikkat çeken Arslan, "Bölgemizdeki zeytin ağaçları genelde engebeli arazilerde ve makineli tarımın yapılmasının zor olduğu alanlarda bulunmakta. İlçemizde yaygın olarak Memecik, yani yağlık ve Gemlik, yani sofralık çeşitleri bulunmakta. Var yılında 100 bin ton olan dane zeytin yok yılında 10 bin ton civarında. Zeytin verimine bakıldığında, bölgede en yaygın olarak yetiştirilen Memecik çeşidi toplam üretimim yaklaşık % 95'lik kısmına hakim olup ortalama olarak 5 kilogram zeytinden 1 litre zeytinyağı elde edilmekte" dedi.   Aydın, Muğla, İzmir ve Manisa’da Milas'ta zeytin alanlarında görülen, ekonomik kayba neden olan hastalık ve zararlılar hakkında da bilgiler veren Arslan şunları söyledi: "Zeytin güvesi, karabiber dökümü yaptığından dolayı verim kaybına neden olmakta. Zeytin sineği vuruklu meyvelerde döküme neden olur, aynı zaman yağın asit miktarını yükseltir. Zeytinin ana hastalığı olan halkalı leke veya kuşgözü lekesi olarak bilinen hastalığa, Spilocaeaoleaginea S. Hughes isimli fungus neden olmakta. Bu hastalık başta Güney Ege yani Aydın, Muğla, İzmir ve Manisa olmak üzere, zeytin yetiştirilen Akdeniz ve Marmara bölgelerinin en yaygın ve yıkıcı hastalığıdır. Özellikle kıyı şeridinde deniz, göl ve göletlere yakın zeytin alanlarında ve sulanan, yüksek nemli ve ağır topraklarda halkalı leke hastalığı her geçen yıl şiddetini arttırmakta. Hastalık, zeytinden başka, yabani zeytin ve akçakesme türlerinde de görülür. Hastalığın ilk belirtileri ilkbaharda yaprakların üst yüzeylerinde görülen siyahımsı - gri renkte yuvarlak noktalar şeklindeki lekelerdir. Bu noktaların bulunduğu yerde renk açılır, daha sonra çevresinde normal yaprak renginde bir halka oluşur. Bunu dıştan ikinci bir açık renkli halka çevirir. Sonra tekrar koyu renkli bir halka oluşur. Bu görünüm nedeniyle hastalığa ‘halkalı leke hastalığı’ adı verilir. Fungus kışı yere dökülen kurumuş yapraklarda ve ağaç üzerinde kalan hastalıklı yapraklarda geçirir. Yani etmen, yıl boyunca doğada canlı olarak bulunmakta. Etmenin çoğalması spor ve miseller ile olmakta, bulaşma ise sporlar ile gerçekleşmekte. Spor uçuşu, en çok Mart ve Nisan aylarında meydana gelmekte. Bu hastalıklara karşı bazı kültürel önlemler de alınabilir. Mesela, taban arazide, ağır ve su tutan topraklarda, havasız ve nemli yerlerde zeytinlik tesis edilmemelidir. Su tutan arazilerde tesis edilen zeytinliklerde drenaj kanalları açılarak su akıtılmalıdır. Gübreleme ve sulama tekniğine uygun yapılmalıdır. Fazla azotlu gübre kullanılmamalıdır. Ağaçlar havalanacak ve ışık alacak şekilde budanmalı ve kuru dal ve dalcıklar budanarak temizlenmelidir. Yere dökülen lekeli yapraklar toplanıp yakılmalı veya toprağa gömülmelidir."   21 mahallede ilaçlama çalışması yapılacak İlçemiz sınırları içinde bulunan zeytinlik arazilerde, halkalı leke hastalığına karşı kimyasal yolla da mücadele edilmesi amacıyla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Milas İlçe Müdürlüğü olarak bir "Hareket Planı" hazırladıklarını belirten İlçe Müdürü Arslan, "Halkalı leke hastalığına karşı kimyasal mücadele de yapılması gerekiyor. Bu mücadele üş aşama halinde gerçekleştiriliyor. Birinci ilaçlama sonbahar yağmurları öncesi yani Ekim ayı ortasında, ikinci ilaçlama zeytinler sürgün vermeden önce yani Şubat ayında, üçüncü ilaçlama ise zeytinler çiçek açmadan önce yani Nisan ayında yapılmalı. İlçemizde zeytin halkalı leke mücadelesi yapılması gereken Beçin, Menteş, Kırcağız, Kızılcayıkık, Bahçeburun, Epçe, Kafaca, Selimiye, Danışment, Ekindere, Eğridere, Etrenli, Köşk, Karakuyu, Çandır, Ovakışlacık, Dibekdere, Derince, Kurudere, Hisarcık ve Merkez’de yani 21 mahallemizde toplam 41 bin 510 dekar zeytin alanı bulunmakta. Bu alan üzerinde 830 bin 200 adet zeytin ağacı bulunmakta. Ancak, bu ağaçların topoğrafik yapı dikkate alındığında % 40'ının dağlık ve yüksek bölgelerde olmasından dolayı, hareket planı kapsamında ilaçlama programına 24 bin 906 dekar alan alındı. Yaklaşık 500 bin adet ağaçta ilaçlama yapılması planlanıyor" dedi.   72 milyon TL katkı sağlanması hedefleniyor Hastalıkla mücadelenin 2 ilaçlama dönemi halinde yapılması durumunda 996 bin 240 TL, 3 ilaçlama yapılması durumunda ise yaklaşık 1 milyon 494 bin 360 TL’ye mal olacağını belirten Arslan, "İlçemizdeki ağaç başına ortalama verim 15 kilogram olmasına rağmen mücadele programına alınacak olan sahanın taban arazi olmasından dolayı ağaç başına verim ortalama 60 kilogramdır. Zeytin halkalı leke hastalığı mücadele edilemediğinden dolayı ortalama ağaç başına alınan 60 kilogramlık verim, % 40 oranında kayba uğruyor. Mücadele yapılacak alandaki ağaç sayımız 500 bin adet. Yapılacak olan çalışmayla ilçemiz ekonomisine 72 milyon TL katkı sağlamayı hedefliyoruz. Mücadele yapılmaması durumunda zeytinyağında meydana gelecek ürün düşüklüğü nedeniyle her yıl ilçe ekonomisinde 28 milyon 800 bin TL kayıp söz konusu" dedi. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Milas İlçe Müdürü Eşref Arslan, hazırladıkları "Zeytinde Halkalı Leke Hastalığı İle Mücadele Hareket Planı" örneğini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na iletilmesi amacıyla İl Müdürlüğü’ne ve Muğla Büyükşehir Belediyesi’ne gönderdiklerini de sözlerine ekledi.