“Kıdem tazminatının yasal mevzuatla düzenlenmesi önemlidir”

ÖNDER Haber - DİSK Genel İş Sendikası tarafından hazırlanan Kıdem Tazminatı Raporu açıklandı. Genel İş Muğla Şubesi’nden edinilen bilgiye göre, raporda, ülkemizde 80 yıllık mücadelenin ürünü olarak kurumsallaşan ve birçok ülkede uygulanmakta olan Kıdem Tazminatının, İş Güvencesi ve İşsizlik Sigortası haklarından ayrı tartışılamayacağına ve Kıdem Tazminatında gün sayısı düşerse ya da fona devredilirse işçinin gelirinin yarı yarıya ya da üçte bir oranında düşeceğine dikkat çekildi. Genel-İş Sendikası Araştırma Dairesi tarafından hazırlanan raporda; dünyada ve ülkemizde kıdem tazminatının tarihçesi, ülke örneklerinden uygulamalar, iş güvencesi ve işsizlik sigortası kapsamında kıdem tazminatı ve kıdem tazminatının fona devredilmesi konuları tartışıldı. Son dönemde hükümet çevrelerince sık sık dile, gündeme getirilen ‘kıdem tazminatı uygulamasının olmadığı ülkeler’e ilişkin methiyelere karşı, “Kıdem tazminatı hakkı birçok ülkede uygulanmaktadır” ara başlığı altında şu bilgil ve görüşlere yer verildi: “Kıdem tazminatı uygulamaları ülkeler arasında hukuksal dayanakları, hak ediş biçimleri, hesaplanma ve ödeme şekilleri açısından farklılık göstermekle birlikte hemen hemen tüm ülkelerde uygulanmaktadır. 152 ülkede zorunlu, 18 ülkede yarı zorunlu (toplu sözleşmeler aracılığıyla) biçimde kıdem tazminatı uygulaması vardır. 13 ülkede ise kıdem tazminatı uygulaması yoktur. Ülkeler arasında kıdem tazminatı uygulamalarını karşılaştırmak ve bir uygulamanın diğer bir uygulamadan daha iyi olduğunu söylemek mümkün değildir. Ancak işverenlerin söylediğinin aksine birçok ülkede kıdem tazminatı vardır. Sadece bazı ülkelerde, bireysel ya da toplu sözleşmeler aracılığı ile kıdem tazminatı düzenlenmektedir. Konuyu biraz daha açacak olursak, sendikal hak ve özgürlüklerin görece gelişmiş olduğu ülkelerde, teşmil yöntemi ile toplu sözleşmeler sendika üyesi olmayan işçileri de kapsamaktadır. Örneğin Danimarka, İsveç, Belçika, Arjantin ve Fransa’da kıdem tazminatı yasayla düzenlenmemiştir. Ancak kıdem tazminatı, toplu iş sözleşmeleri ile düzenlenmektedir.  Bu ülkelerde sendikalaşma oranı düşük bile olsa, toplu sözleşme kapsamındaki işçi oranı yüksektir. Bu da, kıdem tazminatının, toplu sözleşmeler aracılığı ile uygulanmasını sağlamaktadır. Örneğin; Fransa’da, sendikalaşma oranı % 7.7 iken, toplu sözleşme kapsamındaki işçi oranı % 96.9’dur. İsveç, Danimarka, Belçika ve Arjantin gibi ülkelerde ise hem sendikalaşma oranı hem de toplu sözleşme kapsamından yararlanan işçi oranı yüksektir. Bu da kıdem tazminatının uygulanabilirliğini artırmaktadır. Ülkemizde ise kıdem tazminatının yasal mevzuatla düzenlenmesi, birçok işçinin bu haktan yararlanmasını açısından önemlidir. Çünkü Türkiye’de işçilerin sendikalaşma düzeyi ve toplu sözleşmeden yararlanan işçi sayısı düşüktür. Hatta dünyadaki ülkelerin tersine toplu sözleşme kapsamındaki işçi oranı, sendikalaşma oranından daha düşüktür. ÇSGB tarafından yayınlanan işkolu istatistiklerinde işçilerin sendikalaşma oranında % 11.96’dır. Ancak bu hesaplamada kayıt dışı çalışanlar dikkate alınmamıştır. Kayıt dışı çalışanları da içine alarak yapılan hesaplama ile ülkemizde işçilerin sendikalaşma oranı % 9,9’a düşmektedir. Toplu sözleşme kapsamındaki işçi oranı ise % 6’dır. Bu demek oluyor ki, sendikaya üye olan her işçi toplu sözleşmeden yararlanmamaktadır. Bu nedenle, kıdem tazminatının yasal mevzuatla düzenlenmesi, işçiler açısından önemlidir.