Menteşe’nin havası ‘turuncu’ymuş, ya Milas’ınki?

ÖNDER Haber * - ÖNDER Haber Merkezi olarak, kış aylarında artan hava kirliliğiyle ilgili olarak ilçemizde daha çoğu ‘koruşulanlar’dan ibaret olmak üzere, yapılmaya çalışılanları haberleştirerek konuyu yakından izlemeye çalışıyoruz. İlçemiz özelinde bu konudaki rahatsız edici belirsizlik sürerken, hürriyet.com. tr’de Zeynep Gürcanlı’nın Çevre Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürü Mustafa Satılmış ile hava kirliliği ve yapılan çalışmalarla ilgili röportajına rastladık. İl il ve bazı ilçelerde oluşturulan sistemle ülkemiz genelinde hava kirliliğinin sürekli denetim altında tutulduğunun ifade edildiği röportajda, hava kirliliği ölçümlerinin yeşil, sarı, turuncu, kırmızı, mor ve bordo renklerle sınıflandırıldığı belirtiliyor. Bu anlamda ilimiz Muğla’nın havası şu anda "turuncu" renkte, yani hassas bir yerlerde imiş. Bu ‘değer’ elbette sadece ve sadece merkez ilçe dolaylarındaki havayla ilgili olarak bir değer ifade ediyor. Muğla’da başka herhangi bir yerde, elbette bu arada ilçemizde de yapılan, dolayısıyla izlenmekte olan bir ‘hava ölçümü’nden söz edilemiyor. Böylece de, Milaslılar olarak ‘nasıl bir hava soluduğumuz’ konusu dipsiz bir belirsizin içine hapsedilen ‘kocaman bir tehlike ihtimali’ olarak öylece durupduruyor. Zeynep Gürcanlı’nın ilçemizdeki büyük dertlerimizden biri olan ‘hava kirliliği’ konusundaki röportajının bazı bölümlerini, -araya hiç girmeksizin- siz okurlarımızla paylaşmak istedik ... ... Türkiye'nin havası kirli mi? Çevre Mühendisleri Odası'nın son yayınladığı rapora göre, bazı şehirlerde kirlilik alarm veriyor. Ancak Çevre Bakanlığı öyle düşünmüyor. Çevre Bakanlığı'nın kurduğu sistemle, Türkiye'nin havası 24 saat kontrol altında. Üstelik sadece Bakanlık değil, vatandaş da, kurulan sistemle 24 saat, kendi yaşadığı yerde hava kirliliği durumunu internet üzerinden öğrenme imkanına sahip. Çevre Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürü Mustafa Satılmış, Hürriyet aracılığıyla Türkiye'ye, hava, su atık ve endüstriyel tesislerin bacalarına kurulan sistemle, Türkiye'nin havasının, suyunun nasıl izlendiğini anlattı. Vatandaş 24 saat havasını izleyebilir... Hava kirliliği konusunda tamamen şeffaf bir sistem kurduk" diyen Mustafa Satılmış, vatandaşların da havaizleme.gov.tr adresinden kendi oturdukları bölgenin hava durumunu istedikleri saatte izleyebileceklerini söyledi. Nasıl izleniyor? Türkiye'nin havası, ülkenin dört bir yanında kurulan hava izleme istasyonları aracılığıyla sürekli izleniyor. Şu anda toplam 186 istasyon var. Hedef ise 2016 yılında 330 istasyona ulaşmak. Genel Müdür Mustafa Satılmış, Almanya ile gerçekleştirilen twining projesi kapsamında, Türkiye için toplam 330 hava izleme istasyonunun yeterli olacağını, ayrıca bölgesel bir yapıya geçilmek için ilk adımların atıldığını söyledi. 8 "temiz hava merkezi" Bölgesel yapılanma çerçevesinde, Türkiye genelinde 8 "temiz hava merkezi", oluşturulacak. Türkiye'deki toplam 330 istasyon da, bulundukları yerlere göre, Marmara, Samsun, İzmir, Erzurum, Konya, Diyarbakır, Adana ve Ankara'daki, bölgesel merkez konumunda olacak "temiz hava merkezlerine" bağlanacak. 24 saat izleme İstasyonların nerelere kurulacağına ilişkin belirlemeler de tamamen bilimsel yöntemler kullanılarak yapılıyor. Hava izleme istasyonunun kurulması için toplam 470 günlük araştırma süreci yaşanıyor. Bu süre içinde bölgenin coğrafi konumundan, nüfus yoğunluğuna, meteorolojik koşullarına kadar herşeyi inceleniyor ve o bölgedeki en uygun yere "hava izleme istasyonu" kuruluyor. İstasyon kurulduğu andan itibaren ise, ölçümler başlıyor. Ölçümler 24 saat boyunca yapılıyor ve merkeze izlenen tüm değerler anında gönderiliyor. Tüm istasyonlarda, hava durumu şartları ile partikül ve kükürt dioksit seviyesi standart olarak izleniyor. Büyükşehirlerde ya da nüfusun yoğun yaşadığı bölgelerdeki istasyonlarda ise buna ek olarak, karbondioksit ve azot seviyesi de sürekli izleniyor. Yeşil, sarı, turuncu, kırmızı, mor ve bordo... Bulunan değerler anında elektronik ortama aktarılıyor. Ve ortaya çıkan sonuca göre, izlenen yerin havası renk kodları ile haritada işaretleniyor. Yeşil, hava temiz anlamına geliyor. Sarı orta, turuncu ise hassas seviyeyi gösteriyor. Harita kırmızıya geçtiğinde ise havanın sağlıksız olduğu, morda ise bir aşama daha kötü olduğu ortaya çıkıyor. Haritada izlenen bölge bordoya döndüğünde ise, hava kirliliğinin artık insan sağlığı için "tehlikeli" aşamaya geldiği ortaya çıkıyor. Hemen müdahale ediyoruz... Genel Müdür Mustafa Satılmış, 24 saat izlenen hava durumunda, harita kırmızıya dönüştüğünde, ilgili çevre il müdürlüğünün de alarma geçtiğini, mor ya da bordo olduğunda ise derhal müdahale edildiğini anlattı. Müdahale, ilgili yerdeki mülki ve yerel yönetimler uyarılarak, anında önlem alınarak gerçekleştiriliyor. Mesela bir bölgede eğer harita mor ya da bordoya döndüğünde hemen Vali uyarılıyor, alınabilecek önlemler belirleniyor. Önlemler arasında, kaloriferlerin yakılmasına kısıtlama getirilmesinden, okulların tatil edilmesine, ya da araçların trafikten men edilmesine kadar pekçok seçenek bulunuyor. 2019'da AB standartları... Türkiye'nin hava durumunu izleme konusunda bir "geçiş sürecinde" olduğunu da vurgulayan Mustafa Satılmış, hedefin 2019'da AB standartlarına ulaşmak olduğunu vurguladı. Çevre Bakanlığı, Laboratuvar, Ölçüm ve İzleme Dairesi Başkanı Soner Olgun ise, bir izleme istasyonunun kurulması aşamasının bile 470 gün sürdüğünü hatırlatarak, "öyle bir gün içinde AB standartlarını yakalamak mümkün değil. Ancak yol haritamız belli. Hedefimizi de 2019 olarak koyduk. Şu ana kadar geldiğimiz noktada, trend bu hedefi yakalayacağımızı gösteriyor" dedi. Bacalar da izlemede Merkezdeki üçüncü ekranda ise, Türkiye'nin dev tesislerinin bacaları izleme altında. Şu anda toplam 281 tesis ve 621 baca sisteme bağlı durumda. Bacadan atmosfere verilenler, 10'ar saniyelik analizlerle, 24 saat boyunca izleniyor. Standart aşımı olduğunda sistem alarm veriyor ve hemen müdahale geliyor. Vatandaşlar da uyarsın: Alo 181 Genel Müdür Mustafa Satılmış, bacalara yapılan izlemenin önümüzdeki dönemde, çok daha küçük tesislere yönelik olarak da yaygınlaştırılacağını vurguladı. Vatandaşa da bir çağrıda bulundu; Bulunduğu yerlerdeki tesislerin bacalarından anormal bir duman gördüklerinde, alo 181 çevre hattını aramalarını istedi. Bakanlığın, bu hattan gelen tüm şikayet ve ihbarlara da anında müdahale ettiğini vurguladı. Havamız iyi... Tedirgin değiliz Satılmış, Çevre Mühendisleri Odası'nın yayınladığı ve Türkiye'nin havasının kirlilik alarmı verdiğine ilişkin raporun ise, "gerçekleri yansıtmadığını" vurguladı. Genel Müdür Satılmış, "Havamız iyi. Kış ayları dışında hiçbir sorun yok. Hava konusunda asla tedirgin değilim" dedi. Daire Başkanı Soner Olgun ise, raporda yer alan sonuçların, "sadece yoğun saatlerdeki veriler izlenerek" hazırlanmış olabileceğine dikkat çekti. Olgun, "mesela raporda Ankara'nın havasında 297 gün limit aşımı görüldüğü yer alıyor. Raporda buna çözüm olarak da kömürden doğalgaza geçiş yapılması yer alıyor. Bu bile içinde çelişki içeren bir değerlendirme. Ankara'da 300 gün soba mı yakılıyor ki, limit aşımı yaşanıyor. Sadece, nüfusun yoğun yaşadığı ve trafiğin yoğun olduğu saatlerdeki verileri alırsanız, böyle bir sonuca ulaşırsınız" dedi. Zeynep Gürcanlı / hürriyet.com. tr’den aktarılmıştır.