Organik zeytin üretimi için

Oktay ÇAYIRLI - Milas Ziraat Odası’nın Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetleri kapsamında, ilçemize bağlı Akçalı Mahallesi’nde bulunan zeytin üreticilerine yönelik, zeytin sineği ile mücadele konusunda bilgilendirme yapıldı. Bilgilendirme sırasında organik üretim yapılması için zeytin ağaçlarına ilaç verilmeden önce ilaca ihtiyacı olup olmadığının tespit edilmesi gerektiğine dikkat çekildi. Haziran – Temmuz aylarında çıkmaya başlıyorlar İki ayrı kahvede düzenlenen bilgilendirme toplantısında üreticilere zeytin sineği ve zararları hakkında bilgi veren Milas Ziraat Odası Tarım Danışmanı Ziraat Mühendisi Serdar Baltacı, "Zeytin Sineği’nin ergini, 4 - 6 milimetre uzunluğunda, parlak kahve ve bal renklidir. Baş ve antenler sarı, göğüs üzerinde 3 adet açık kahverengi bantlar vardır. Dişilerde karın geniş yapılı olup sonunda yumurta koyma borusu bulunur. Yumurta 0.7 - 0.9 milimetre boyunda, mat beyaz renkli ve mekik şeklindedir. Larva, bacaksız ve şeffaf beyaz renktedir. Baş ince, vücudu geriye doğru kalınlaşır ve konik silindirik görünümdedir. Olgun larva 6 - 8.5 milimetre uzunluğunda, 1.3 - 1.9 milimetre enindedir. Pupa, 3.8 - 5 milimetre uzunluğunda, 1.7 - 2 milimetre eninde, kahverengi ve fıçı şeklindedir. Zeytin sineği kışı çoğunlukla toprağın 2 - 5 santim derinliğinde pupa döneminde veya zeytinlik ve fundalıklarda ergin döneminde geçirir. Kışlayan erginler, kabuklubitlerin ve yaprakbitlerinin şekerli ve tatlı salgıları, meyve özü, bal gibi şekerli maddelerle, karaağaç, çınar ve zeytin ağaçlarının akıntıları ve çiçek nektarları ile beslenirler. Erginler, toprak sıcaklığının 10 dereceyi bulmasından itibaren genel olarak Haziran – Temmuz aylarından itibaren topraktan çıkmaya başlarlar.  Yumurta koyma olgunluğuna gelmek için bir süre civardaki tatlı maddelerle beslenirler. Meyvelerin yumurta konulmaya elverişli hale gelmeye başladığı Haziran sonlarında çiftleşen dişiler, öncelikle iri, parlak ve yağlanmaya başlamış zeytin meyvelerinin 0.5 - 1 milimetre derinliğine yumurtasını yumurta koyma borusu ile açmış olduğu ‘V’ şeklindeki yarığa bırakır. Bir dişi bir zeytin meyvesine tek bir yumurta bırakabilir. Yoğunluğun yüksek olduğu yerlerde bir zeytin meyvesine farklı dişiler 7 - 9 adet yumurta bırakabilir. Yumurta bırakılan yer bir gün sonra koyu kahverengine dönüşür, buna ‘vuruk’ denir. Bir dişi 200 - 250 yumurta bırakabilir. Yazın yumurta açılım süresi 18 derecede 2 gün; sonbaharda 6 - 10 gündür. Yumurtadan çıkan larva meyve etinde galeriler açarak beslenir. Üç larva dönemi geçirerek olgun larva haline gelen larva meyve yüzeyine gelir, meyve zarını kemirerek inceltir, 2 - 3 milimetre geri çekilerek pupa olur ve daha sonra buradan ergin çıkar" dedi. Zararı % 80’e kadar ulaşabilir Zeytin sineğinin, ülkemizdeki zeytin alanlarında yaygın olarak bulunduğunu ve zeytinin ana zararlısı olduğunu hatırlatan Baltacı, "Meyve etinde larva gelişme dönemi süresinde çekirdek etrafında galeriler açarak beslenir. Böylece meyvelerin çürüyerek dökülmesine, zeytinyağı miktarının azalmasına, kısmen de yağda asit yükselmesine neden olur. Özellikle sofralık zeytinlerde zararı daha büyük önem taşımaktadır. Zarar oranı normal yıllarda % 15 - 30, salgın yıllarında ise % 80’ e kadar ulaşmakta" dedi. Önce tespit Zeytin ve zeytinyağının organik olması açısından ilaç kullanımı öncesinde mutlaka bölgesel araştırmalar yapılması gerektiğine dikkat çeken Baltacı, "Bölge farklılıkları dikkate alınarak, meyvelerin yumurta bırakma olgunluğuna geldiği dönemde vuruk sayımları yapılarak, yeterli vuruk yüzdesi ve tuzaklarda yakalanan ergin sayısında artış görüldüğünde ilaçlamaya başlanmalı. Bugün zeytinlik arazilerinizde zeytin sineği için ilaçlama yapılmasına gerek var mı, yok mu buna bakacağız. Dap gübresi ve ferenon tuzak dediğimiz iki yolu deneyeceğiz" dedi. Teşhis koymadan ilaç kullanmak doğru değil Genellikle zeytin sineği yoğunluğunun tespiti için kullanılan dap gübresi ve ferenon tuzağın erkek sineklerin imha edilerek üremenin önüne geçilmesi alanında da kullanıldığını ifade eden Baltacı, üreticilere daha sonra tuzakların nasıl kullanılması gerektiği yönünde bilgiler aktardı. Üreticilerin hemen hemen her gün tuzakları kontrol ederek, sinek yoğunluğu hakkında kendisine bilgi aktarmasını isteyen Baltacı, "Yaklaşık bir hafta sonra yeniden gelerek tuzakları biz de yerinde inceleyeceğiz. Fakat bizler gelene kadar sizler bu tuzakları gözleyerek, zeytin sineği yoğunluğunu takip etmelisiniz. Eğer bir iki gün içerisinde sayılarında önemli derecede artış olursa hemen bizlere ulaşın. Bizim amacımız zeytin ve zeytinyağlarınızın daha organik olması. Yani her zaman durduk yere ilaç vermek doğru değil. Eğer bu bölgede zeytin sineği yoksa veya zarar vermeyecek kadar az ise ilaçlama yapılmasına gerek yok. Ama yoğun bir zeytin sineği var ise biran önce mücadeleye başlamak gerekir" dedi. Baltacı, yaptığı bilgilendirmenin ardından Milas Ziraat Odası tarafından gönderilen yaklaşık bir çuval dap gübresini toplantıya katılan üreticilere dağıtarak, nasıl kullanılması gerektiğini tarif etti. Baltacı, daha sonra ise sineklerin yoğunluğunu ölçmek için yanında getirdiği ferenon tuzakları 5 ayrı noktaya yerleştirdi.