Av. Ezgi EFENDİOĞLU

HUKUK KÖŞESİ / Av. Ezgi EFENDİOĞLU ÇİÇEK / [email protected]

Mobbing kavramı, son zamanlarda oldukça sık gündeme gelen bir kavram olup, psikolojik şiddet uygulama, yıldırma, zorlama gibi anlamlara gelmektedir. Özellikle işyerlerinde çalışanların yine aynı işyerinde çalışmakta olan iş arkadaşlarına karşı uyguladıkları mobbing, son zamanlarda mahkeme kararlarında da adı sıklıkla geçmektedir. İş Hukuku uygulamasında da yerini alan mobbing, “bir veya birkaç kişinin bir diğer kişiye uyguladığı, düşmanca ve ahlaka, etiğe aykırı yöntemlerle sistematik olarak yaptıkları psikolojik bir baskıdır”. Büyük şehirlerde ve rekabet ortamının oldukça yüksek olduğu iş alanlarında daha sık rastlanan bu durum, iş hukukunda da birtakım yenilikler getirmiş ve mobbinge maruz kalan işçilerin iş sözleşmelerini haklı nedenle feshedebilecekleri gündeme gelmiştir. Bu şekilde mobbinge maruz kalan işçi manevi tazminat da talep edebilecektir.

Alman Federal İş Mahkemesi, bir kararında mobbing uygulamasını, işçilerin birbirine sistematik olarak düşmanlık beslemesi, kasten güçlük çıkarması, eziyet etmesi veya bu eylemlerin işçinin başta işveren olmak üzere amirleri tarafından gerçekleştirilmesi olarak tanımlamıştır. Bu şekilde işçi hem işvereninden korunduğu gibi hem de bir diğer işçiden korunmuş olacaktır. Mahkeme, mobbing uygulandığının ispat edilmesini güçlü emarelere bağlamıştır. En önemlisi, mobbing uygulamasından bahsedebilmemiz için bu durumun süreklilik arz ediyor olması şarttır.

İşyerinde mobbinge maruz kalan kişilere tanınan birtakım haklar mevcuttur. Bunlar;

*İş sözleşmesini haklı nedene dayanarak feshedebilme hakkı vardır.

*Borçlar Kanunu ve Türk Medeni Kanunu’na göre tazminat isteme hakkı bulunmaktadır.

*Mobinge uğrayan işçi, mobbing yapan yöneticiyi veya işçiyi dava edebilir ve manevi tazminat talebinde bulunabilir.

*Koşulları sözkonusu ise işçi, kötü niyet tazminatı hükümlerine de başvurabilir.

*Ayrımcılık tazminatı isteyebilir.

Ayrımcılık tazminatı talep edebilmenin hukuki dayanağını İş Kanunu madde 5 oluşturmaktadır. Buna göre, “iş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayırım yapılamaz. Bu ayırım yapıldığı takdirde işçi, dört aya kadar ücreti tutarındaki uygun bir tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilir.” Burada ifade edilen tazminat ayrımcılık tazminatıdır. Bu tazminat on yıllık zamanaşımına tabi olup, talep edilmesi için normal tazminat hükümlerinden farklı olarak işçinin zarar görmesi şartı aranmamaktadır.

İş hayatında çoğu insan farkında olmadan mobbing mağduru olmaktadır. İşçiler bunu yaptığı işin zorluğu yanı sıra bir gerekliliği olarak algılamaktadırlar. Ancak mobbinge uğrayan bireyler zamanla özgüvenlerini, motivasyonlarını yitirir ve korku, endişe, çaresizlik duyguları hakim olur. Bu nedenle mobbinge uğrayan, yani işvereninden veya bir diğer işçiden sistematik olarak psikolojik şiddet gören işçilerin bu mağduriyetlerinin giderilmesi için yukarıda bahsettiğimiz düzenlemeler getirilmiştir. İşçiler kendilerine mobbing uygulandığını her türlü delille ispat edebilirler.