Spor beslenmesi alanında yalnızca 50 yılı aşkındır yapılan çalışmalara rağmen, bu alan oldukça hızlı şekilde gelişmektedir. Yapılan araştırmalar büyük oranda müsabakalardaki performansı en üst düzeye çıkarmayı hedefleyen stratejilerle ilgilidir. Bu stratejiler; müsabakaya hazırlık, müsabaka sırasında performansı arttırma ve müsabaka sonrası toparlanmayı kolaylaştırma stratejileridir. Kas ve karaciğer glikojen depolarının düzeyi, düşük karbonhidratlı diyet, besin alımının zamanlaması, özellikle günlük protein gereksiniminin gün içine bölünerek alınması, besin öğelerinin emilim hızının ve protein sentezinin arttırılmasında farklı besin kombinasyonlarının tüketilmesi gibi beslenme stratejilerinin antrenmana adaptasyon ve toparlanma hızına etkileri çalışılmaya başlanmıştır. Bu noktada antrenman  ve beslenmenin birbirine uyumlu şekilde ve sporcunun gereksinimlerine özel olarak düzenlenmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır.

   Spor diyetisyeninin rolü ve sorumlulukları doğrultusunda, beslenme eğitiminin yanında temel antrenman ilkeleri, egzersiz fizyolojisi, egzersiz biyokimyası, egzersiz metabolizması, farklı spor branşlarının fiziksel ve fizyolojik gereksinimleri ve antrenmana adaptasyon konularında iyi bir bilgi birikimine sahip olması zorunludur. Beslenme programı, sporcunun sağlık durumu ve antrenmanlarındaki değişiklikler sürekli takip izlenerek günlük ve genel beslenme amaçları göz önünde bulundurularak uygun şekilde oluşturulmalıdır.

    Spor Diyetisyeni; antrenman sahasında, seyahat sırasında yarışmacı ya da reaktif olarak egzersiz yapan sporculara performanslarını arttırabilmek amacıyla bireysel ve takım düzeyinde beslenme danışmanlığı eğitimi veren kişidir. Öncelikli görevleri; aktif kişilerin günlük beslenmelerinde sağlık ve üst düzey performans için bilimsel açıdan kanıta dayalı spor beslenmesi önerileri ile bireysel ve grup danışmanlığı vermektir.

1) Beslenme planları; spor branşının gereksinimleri doğrultusunda, performans hedefleri, uygulamada karşılaşılan güçlükler, besin tercihleri ve farklı beslenme stratejilerine verilen yanıtlara göre her sporcuya özel olarak hazırlanmalıdır.

2)  Müsabaka için beslenme stratejilerinin amacı aktivite için gerekli yakıt ihtiyacını karşılamak amacıyla besin depolarının yeterliğini sağlamak ve bilişsel fonksiyonu desteklemektir.

3) Egzersizin enerji harcama düzeyine göre gereken enerji alım düzeyi hesaplanmalıdır.

4) Karbonhidrat, protein gibi bazı besin öğelerinin, sporcuların değişen vücut ölçülerine göre kilogramları başına önerilen miktarlarla belirlenmelidir. Ayrıca spor beslenmesi önerileri, günlük genel hedeflerden başka, besin alımının zamanlaması, gün boyu beslenme desteğinin sağlanması ve spora özel beslenmenin önemini göz önünde bulundurmalıdır.

5) Müsabaka sırasında beslenme, yapılan aktivitede yorgunluğa sebep veren faktörleri azaltan veya geciktiren özel stratejileri hedef almalıdır. Bunlar aktiviteye, spora, çevresel koşullara ve sporcuya özel planlanır.

6) Sporcuların oldukça yoğun ilgi gösterdiği ve kullandığı bazı ürünler spor beslenme programına katkı sağlayabilmekte ve performansı arttırabilmektedir. Bu tarz ergojenik destek ürünleri önerilirken, maliyet-fayda analizi yapılmalı, iyi planlanmış bir beslenme programıyla birbirini tamamlayacak şekilde, sporcuya ve spor branşına en uygun ürünler, en uygun kullanım dozlarında verilmelidir.

   Spor Diyetisyeni, spor hekimi ve antrenörlerle birlikte çalışarak sporculara en uygun beslenme programlarını oluşturup , antrenman ve müsabaka performanslarının artmasına katkı sağlar. Sporcuların beslenme eğitimlerinin verilmesi, yemek menülerinin geliştirilmesi ve bireysel veya takımsal olarak beslenme planlarının oluşturulması için çeşitli branşlardaki spor kulüpleri mutlaka bu alanda uzman bir diyetisyenle birlikte çalışmalıdır.

‘’Doğru besin seçimleri vasat bir sporcuyu şampiyon yapmaz, ancak yanlış besin seçimleri yetenekli bir sporcunun şampiyon olma potansiyelini önleyebilir.” (Loughborough Üniversitesi Spor ve Egzersiz Bilimi Profesörü ve Uluslar arası Olimpiyat Komitesi, Tıp Komisyonu Spor Beslenme Grubu Başkanı RonMaughan)

(Kaynak: Farklı Spor Dallarında Egzersiz ve Beslenme – (2018) TDD)

(Diyetisyen Elif Zeybekoğlu – 3S Diyet ve Beslenme Danışmanlığı – www.3sdiyet.com)