Diyetisyen Bakışı / Elif AKTAŞ / Diyetisyen

 

Vejetaryenlik, bitkisel kaynaklı besinlerin ağırlıklı olarak tüketilmesini içeren bir beslenme biçimidir.Vejetaryen ise; bitkisel besinleri tüketen, hayvansal besinleri (kırmızı et, tavuk, balık, süt ve sütten yapılan ürünler, yumurta gibi) sınırlı miktarda veya hiç tüketmeyen kişilere verilen isimdir.

Vejetaryen beslenme tarzı tarih boyunca insanlar tarafından birçok farklı nedenden dolayı tercih edilmiştir ve günümüzde birçok kişi sağlıklı yaşam için vejetaryen beslenme tarzını seçip sürdürmektedir.Diğer vejetaryenler de çevre ve hayvanları koruma konularındaki hassasiyetlerinden veya her türlü şiddete karşı olmalarından dolayı vejetaryenliği seçmektedirler.Ayrıca bazı bireyler de dinsel, manevi veya ahlaki nedenlerden dolayı vejetaryen beslenmeyi seçerler.

Son yıllarda gelişmiş ülkelerde vejetaryenliğin sıklıkla tercih edilmesinde sağlık gerekçesi başta gelmektedir.

Çalışmalar, vejetaryen beslenme ve sağlık durumu arasında olumlu bir ilişki göstermektedir. Genellikle kalp damar, yüksek kan basıncı, diyabet, şişmanlık ve bazı kanser türleri vejetaryenlerde vejetaryen olmayanlara göre daha az görülmektedir.

Ancak vejetaryen olmak her koşulda sağlıklı olunduğu anlamına gelmez.Vejetaryen beslenme doğru planlanıp uygulanmazsa bazı besin yetersizliklerini artırır ve sağlık durumunu olumsuz etkiler.

Vejetaryen Beslenme Çeşitleri nelerdir?

1)Vegan diyeti

Bu tarz diyette hiçbir hayvansal kaynaklı besin tüketilmeyip sadece bitkilerle beslenilir. Vegan beslenmeyi uygulayanların birçoğu arıdan sağlandığı için bal, kemiğin kaynatılmasıyla elde edildiği için de jelatin gibi birçok besini de tüketmeyi reddetmektedir. Günümüzde vegan beslenmeyi uygulayanların sayıları oldukça azdır.Veganlar, hayvansal besinleri yemedikleri gibi hayvandan elde edilen yün, ipek, deri gibi giysileri giymez, hayvansal yağ içeren sabunları kullanmazlar.

Zenmakrobiyotik diyet/

Diyet, tahıllar, sebze ve meyve ile kuru baklagillerden oluşmaktadır.Bazıları sebze ve meyve ile kuru baklagilleri de diyetten çıkararak sadece tahıl ürünleriyle beslenmektedir.

Fruvitarianlar veya Früitistler/

Bunlar, sadece meyvelerle ve botanik bakımından meyve sayılan kabak, salatalık, biber ve domates gibi sebzelerle beslenirler.Bu insanlar yediklerinin tekrar toprağa dönerek büyüme döngüsünün devamına inanırlar.

Ravistler/

Bunlar ise, besinlerin pişirilmesine inanmazlar.Besinlerin pişirilmesinin besleyici değerlerini yok edeceğine inanırlar.

2)Lakto vejetaryen diyeti

Bitkisel besinlere ek olarak hayvansal kaynaklı besinlerden süt ve süt ürünlerini tüketirler.

3)Ovo vejetaryen diyeti

Diyette bitkisel besinlere ek olarak yumurta da yer alır. Bunun yanında et ve süt tüketmezler.

4) Lakto-ovo vejetaryen diyeti

Bu diyeti uygulayanlar öldürülmüş hayvan etini yemeyip, hayvan canlı iken ürettiği süt ve yumurtayı tüketirler.Bu uygulama Budizm ve jainizmdeki yaşamın kutsal olduğu ve hayvan öldürmenin ahlaki değerlere aykırı olduğu inancına dayanır.Günümüzde en sık uygulanan vejetaryen beslenme tiplerinden biridir.

5)Et çeşitleri arasında tercih yapanlar

Bu diyeti uygulayanlar kırmızı et tüketmezler. Bitkisel besinler yanında hayvansal olarak yalnızca kümes hayvanlarını tüketenlere Polo vejetaryen, yalnızca su ürünlerini tüketenlere Pesko vejetaryenler denilir.

6) Semi-vejetaryen diyeti

Kırmızı et tüketmeyip, az miktarda tavuk ve balık tüketenlerdir. Bu beslenme türünde yumurta, süt ve türevleri serbestçe tüketilir.

 

(3S Diyet ve Beslenme Danışmanlığı / www.3sdiyet.com)