Prof. Dr. Kemal Kocabaş

“Yarın farklıdır bugünden,/Adı değişir hiç olmazsa./Kara bir suyu/Geçiyoruz şimdilerde/
Basarak yosunlu taşlara./Sen bugünden yarına/Birazcık umut sakla.”

 

Metin Altıok umuda dair özlemlerini yukarıdaki dizelerle anlatıyor. Türkiye, 23 Haziran seçimleriyle demokrasiye, Cumhuriyete, demokratik hukuk devletine adeta bir u dönüşü yaptı. Toplumsal vicdan, yaşanan tüm dayatmalara, hukuksuzluğa hayır diyerek ayağa kalktı ve gereğini yerine getirdi. İstanbul seçimleri ülkenin her köşesinde yarattığı iyimserlik ile bir özgüven patlaması yaratarak karanlığın aydınlığa dönüşebileceği umudunu üretti. Dayanışmayla, doğru söylemlerle her daim yol alınabileceğini gösterdi. Türkiye’nin en büyük kentlerinde iktidara gelen sosyal demokratlar, halka dönük, yoksula, kadına, gençliğe yönelik pozitif ayrımcı özgün projeleriyle sağlayacakları başarı ve üretecekleri demokratik kültür Cumhuriyetin 100. yıldönümünü demokrasi ile taçlandıracaktır.

Son günlerde “Kadın Üniversitesi” gibi evrensel kültür ile örtüşmeyen bir tartışma yaşanırken iki üniversitemizde ilginç olaylar gelişti.  Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinin, öğrenciler ve öğretim üyelerinin tepkilerine rağmen, Buca Tınaztepe Kampüsünde rektörlük için yapılan bir binaya taşıma ısrarı ve ODTÜ’de öğrencilere rağmen yurt yapma gerekçesiyle yüzlerce ağacın kesilmesine yönelik öğrenci tepkileri gündemde yoğun bir şekilde yer aldı. İzmir, Ankara Büyükşehir Belediye başkanlarınınbu iki üniversitede yaşananlara, dayatmalara dair öğrenciden yana tavırları ülkedeki iyimserliğe ve umuda yönelik önemli katkılar olarak karşımıza çıktı.

Haziran ayı içerisinde tüm okullar tatile girdi. Eğitim sisteminin niteliğinin iyileştirilmesine yönelik çabaların olmadığı bir eğitim-öğretim dönemi yaşandı. Eğitimin dinselleştirilmesi ve piyasalaştırılması süreci yoğun bir şekilde devam etti. Açık öğretime ayrılan öğrenci sayısı arttı, öğretmen atamalarında liyâkata dayanmayan mülakat sistemi, sözleşmeli-ücretli öğretmen çalıştırma anlayışı devam etti.

2018 Mart ayı sonlarında Milli Eğitim Bakanlığı, adını “Yerli PISA” olarak tanımladığı ABİDE (Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi)-2016 sonuçlarını yayınlandı. Sonuçlar eğitim sistemindeki niteliğin ne denli gerilediğini göstermesi açısından PISA ve TIMMS sonuçlarından farklı değildi… Sınav 28 Mart-15 Nisan 2016 tarihlerinde 81 ilde, 495 ilçede, 1299 okuldaki 38 bin 8. sınıf öğrencisinin katılımıyla yapıldı. Sonuçlara göre Türkiye'de matematik testinde öğrencilerin yüzde 89'u orta ve daha alt yeterlilik seviyesinde. Fen bilgisinde yüzde 85'i, sosyal bilgilerde yüzde 73'ü, Türkçe'de ise yüzde 71'i orta ve daha alt seviyede. Sonuçlar aşağıdaki tablodaki gibidir. PISA’ya alternatif olarak yapılan sınavın sonuçları PISA’dan çok farklı değildi. 

ABİDE-2016 Sonuçları

Ders Adı	Temel Altı (%)	Temel (%)	Orta (%)	Orta Üstü (%)	İleri Yeterlilik (%)
Türkçe	3.6	22.4	44.6	23	6.4
Matematik	26.4	33.6	28.7	8.2	3.1
Fen Bilimleri	17.9	34.4	33.3	10.3	4.1
Sosyal Bilimler	6.3	25.7	40.9	16.8	10.3

 

2019 Temmuzununilk haftasında Yerli PISA, ABİDE raporubasında  “8. sınıf öğrencilerinin yüzde 16'sı dört işlem yapamıyor”  şeklinde yer aldı (Cumhuriyet, 3.07.2019).  Eğitimin niteliği hakkında veriler içeren sonuçlar aşağıdaki tablodaki gibidir.

 

ABİDE-2018 Sonuçları

Ders Adı	Temel Altı (%)	Temel (%)	Orta (%)	Orta Üstü (%)	İleri Yeterlilik (%)
Türkçe	1,6	23.5	41	26.8	7.2
Matematik	16.4	36.6	32.8	11.3	3
Fen Bilimleri	9.4	30.4	46.3	11.4	2.5
Sosyal Bilimler	4.4	20.5	40.4	25.3	9.4

 

ABİDE-2018 sınavı 81 ilde, bin 230 okulda 75 bin, 8'inci sınıf öğrencisine ve bin 62 okulda ve 41 bin 54, 4'üncü sınıf öğrencisine yönelik Nisan-2018’de düzenlendi. ABİDE 8. sınıflar raporuna göre, öğrencilerin en yetersiz olduğu alan matematik. Öğrencilerin yüzde 85.8'si orta ve alt, yüzde 53'ü ise temel ve temel altı düzeyde matematik bilgisine sahip. Yüzde 16,4'ü, dört işlem sorularını çözemiyor, basit hesaplamalar yapamıyor. Türkçe'de ise öğrencilerin yüzde 66,1'i orta düzey ve altında, bu öğrenciler, deyimleri, atasözlerini, hiciv ve nüktelerdeki mesajları anlayamıyor. Neden-sonuç ilişkisi kuramıyor. Fen bilimlerinde öğrencilerin yüzde 86'sı, sosyal bilimlerde yüzde 65,3'ü orta ve alt düzeyde. Yüzde 39,8'i vücuttaki organların görevini bilmiyor, her 4 öğrenciden biri harita okuyamıyor, iki farklı olay arasında bağ kuramıyor. Dört temel derste kız öğrencilerin, erkek öğrencilere oranla daha başarılı olduğu görüldü. ABİDE 2018 uygulamasında, 2016 uygulaması ile karşılaştırıldığında bütün dersler için temel altı ve temel alt yeterlik düzeylerinde bir düşüş, orta üstü ve ileri üst yeterlik düzeylerinde ise bir artış tespit edildi.

Eğitimde nitelik kaybına ilişkin son veri 25 Haziran 2019 tarihinde basına açıklanan Liselere Giriş Sınavı (LGS) sonuçları oldu.  1 milyon 29 bin 555 öğrencinin 139 bin kontenjan ayrılan liselere girmek için yarıştığı sınavda 72 bin öğrenci matematik testinde, 1338 öğrenci ise Türkçe testinde sıfır çekti. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük testinde 13 bin 700, din kültürü testinde 8 bin 236,fen bilimleri testinde 4 bin 837,yabancı dil alt testinde de 100 bin öğrenci hiçbir soruyu doğru yanıtlayamadı. Kız öğrenciler bütün derslerde erkek öğrencilerden daha başarılı oldu. Ortaokuldan mezun olan öğrencilerin yüzde 85’inin sınava girmesi, öğrencilerin MEB’in sınavsız yerleştirme modeline olan güvensizliğini ortaya koydu.  Matematik ortalamasının düşük olması ve sıfır çeken öğrenci sayısının fazlalığı çarpıcıdır.

Dersin Adı	Soru Sayısı	Doğru Yanıt Ortalaması
Matematik	20	5
Fen Bilimleri	20	9.97
Türkçe	20	11.75
İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük	20	6.88
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi	20	6.83
İngilizce	10	4.65

 

Sınav sonuçlarında ailelerin eğitim düzeyi arttıkça öğrencilerin başarılarının da arttığı görüldü. Buna göre, anne eğitim düzeyi ilkokul olan öğrencilerin puan ortalaması 278,89, lisansüstü olan öğrencilerin puan ortalaması ise 406,75 olarak belirlendi. Matematik testinde erkek öğrencilerle eşit oranda doğru yanıt veren kız öğrenciler, kalan bütün derslerde erkeklere fark attı. Kız öğrenciler en fazla başarıyı Türkçe dersinde gösterdi. Bu seneki LGS’de dikkat çeken bir diğer nokta ise 565 öğrenci soruların tamamını doğru yanıtladı. 2018 yılındaki sınavda 18 öğrenci soruların tamamını doğru yanıtlamıştı. LGS’de toplam 90 soru soruluyor. Birinci olan Muğla’nın ham puan ortalaması 50.96, ikinci Tunceli’nin 50,57, son sıradaki Şırnak’ın 21.11, Hakkari’nin 23.9 olduğu görülüyor. İmam hatip okullarının en yoğun olduğu Konya’da din kültürü ve ahlak bilgisi sorularının ham puan ortalaması 6.19 iken, Tunceli’de bu oran 6.38. Tunceli’de 2, Konya’da 64, Şanlıurfa’da 51 İmam hatip Lisesi var. LGS’de Tunceli 2., Konya 47., Şanlıurfa 78.oldu. Tüm bu sınav sonuçları eğitimde ülkenin durumuna yönelik net bilgiler içeriyor. Bu durum sürdürülemez…

Yazıyı bu yaz yaşadığım süreçlere yönelik bir öneriyle tamamlamak istiyorum. Sevgili annemin rahatsızlığı nedeniyle ailecek yoğun bir şekilde bakıcı ve bakımevi sorunları yaşadık. Yerel yönetimlerin bu ülkenin çocukları için kreş ve yaşlıları için bakımevi olanaklarını çoğaltarak, sosyal belediyeciliğe katkı vermelerini diliyorum.  Aydınlık bir Türkiye umuduyla…