Şaylıman  ve “Ruhu Terbiyesiz Adam” Bodrum’da…

Ruhu Terbiyesiz Adam romanıyla ilgili kitap eleştirisi niteliğindeki yazım; 18 Eylül 2016 tarihli Önder Gazetesi’nde yayımlanmıştı. Bu yazıdan bazı notları paylaşmakta yarar var:

“Her şeyi tersine çevirmek mümkündü: Şiddeti güle, hayatı bahara, parkları cennete. Bunun için çok mu geç kalmıştık. Gülü, baharı ve cenneti yaratmak için yeterli zamanımız var mıydı? Ben tüm bilinmezlerimi konçertolardan bakış, orkestralardan saç yaptığım mavi gözlü bir hayalle yolculuğumuzda öğrendim. Ben ruhu terbiyesiz adam, hep hesapsızdım. Yani kolaydım, açıktım, basittim. Hayatın bütün dayatmaları çıkarıldığında geriye kalandım.”

Şaylıman’ın bu kitabında şiir tadında, yaratıcı ve sanatsal söyleyişlerin yanında; zekâ pırıltılarının satır aralarında ışıldadığı, akıcı tümcelerin bulunduğunu belirtmeliyim. Ruhu Terbiyesiz Adam romanını ilk okumaya başladığımda şöyle demiştim: “Ferhan Şaylıman’ın Ruhu Terbiyesiz Adam’ını tanırken, kendimin de ‘Ruhu Terbiyesiz Bir Kadın’ olduğumu keşfediyorum… Yine de eleştiri türü bir yazıda neleri yazmam neleri yazmamam gerektiğini düşünürken; ‘Ruhu Terbiyesiz’ tanımlamasına açıklık getirmeyi uygun buldum: Yaşamı para, ün, ünvan, güç, iktidar ve salt bunlar için çalışmak sayan, başkalarına da buna göre değer biçenlerin anlayamadığı, dışladığı, hatta pek sevmediği kişilerdir ‘Ruhu Terbiyesizler’. Onlar için yaşamın kendisi, insani değerler, özgürlük, sevgi, kardeşlik, dostluk, sanat, yardımlaşma gibi şeyler önemli ve önceliklidir. Genelde gündelik ve hesapsız yaşarlar, baskı ve saçma kurallar, yapmacıklı kişi ve davranışlar onları boğar; baskıcı, şiddet yanlısı, dar kafalı ve görüşlü, entrikacı, çıkar peşinde koşan, biat eden, dalkavuk ve her devrin adamı kişilere pek tahammülleri yoktur…  Zaten yazar da (Ruhu Terbiyesiz Adam), “Kendini yeryüzüne ve onun ortak değerlerine ait hissetmek, insanı yanıtlamak zorunda bırakıldığı sorulardan kurtarıyordu” diyerek benim ve tüm ruhu terbiyesizlerin gerekçesini tek tümceyle açıklıyor.

Ve kitapla ilgili ‘bir tanıtım notu’yla noktalıyalım bu yazıyı:

“Elma soyarken içi sızlayan birisi cinayet işlerse ne olur? Değdiği yeri bıçak gibi kesen bir roman bu. 12 Eylül’de işinden atılan radyo programcısı Buket’ten, Hitler’in gözdesi, Berlin Filarmoni’nin tanrısal şefi Furtvangler’e; pavyon sanatçısı Sıla’dan, Herbert von Karajan’a; Sen Öldün Hasan ve Beygir Erhan’dan, İstvan Szabo’ya uzanan rengarenk bir hayat panayırı. Edebiyatın sıfır noktasındaki adsızı, Ruhu Terbiyesiz Adam geliyor.”