Elif AKTAŞ / Diyetisyen

 

Anne sütü, ilk altı ay boyunca bebeğin bütün gereksinimlerini karşılamaktadır ancak sonrasında tamamlayıcı besinlere gereksinim doğmaktadır. Bebeğin kısa süreliğine bile olsa anne sütü alımı, anne sütü almayan bebeklere göre onu büyüme-gelişme geriliği ve ölüm risklerinden altı kat daha fazla korumaktadır. Özellikle de gelişmekte olan ülkelerde beslenme bozuklukları ve yetersizliklerine bağlı ölümler en çok 6 - 24 ay arasında görülmektedir.Bu yüzden tamamlayıcı beslenmenin doğru uygulanması bebek sağlığı ve gelişimi açısından büyük önem taşımaktadır.

Tamamlayıcı besin, tamamlayıcı beslenme döneminde (6 - 24 ay) anne sütü dışında bebeğe verilen herhangi bir besin öğesidir. Bu besin öğeleri bu dönemde hiçbir zaman anne sütünün yerini almaz; ancak onu tamamlayıcı etki gösterir.

 

Bebeğin sağlıklı beslenmeyi gerçekleştirebilmesi için;

-Doğum sonrası “ilk bir saat” içerisinde emzirmeye başlanmış olması gerekir.

-Anne sütüne tek başına 6 ay devam etmelidir.

-Tamamlayıcı besinlere anne sütüyle birlikte altıncı aydan itibaren başlamalıdır.

-Tamamlayıcı beslenme Zamanında, Yeterli, Güvenilir ve Uygun olmalıdır.

Zamanında- Bebek anne sütü ile beslenirken enerji ve besin öğesi gereksinimlerinin yetersiz kaldığı dönemde (6. ayda) başlanmalıdır.

Yeterli- Bebeğin gelişimine göre gerekli protein, enerji ve besin öğesi ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda olmalıdır.

Güvenilir- Hijyenik koşullarda hazırlanıp uygun koşullarda saklanmalı, eller yıkandıktan sonra temiz kaplarda servis edilmelidir.

Uygun- Bebeğin açlık durumu, iştahı, beslenme şekli ve öğün sıklığı göz önünde bulundurularak kaşıkla veya kendi kendine beslenmesi sağlanmalıdır.

 

Tamamlayıcı Beslenmeye ne zaman başlanmalı?

Bebeğin altı ay kadar sadece anne sütü alımı, ishal olma oranını azaltmakta ve onu büyüme-gelişme geriliklerine karşı korumaktadır. Ancak altıncı aydan sonra anne sütü, bebeğin gereksinimlerini tek başına karşılayamamaktadır. Bebeğin çiğneme, yutma, sindirim ve boşaltım işlevleri ve nörolojik gelişimi, anne sütü dışındaki diğer besinlerin altıncı aydan sonra alınmaya başlanabileceğini göstermektedir.

Tamamlayıcı besinlere erken başlanması, bebeğin anne sütü alım süresini kısaltır ve anne sütünde bulunan bebek gelişimi için gerekli birçok besin öğesinin alımını azaltır. Bu nedenle bebekte astım ve Tip-1 Diyabet gelişim riski artar. Tamamlayıcı besinlere erken başlamak kadar geç başlamak da problem oluşturur. Eğer tamamlayıcı besinlere başlama süresi uzarsa bebeğin büyüme-gelişmesi durur veya yavaşlar, mikro besin öğesi eksiklikleri görülür.

 

Tamamlayıcı Beslenmeye nasıl başlanmalı?

Öncelikle her seferinde tek bir tamamlayıcı besin kuralına dikkat edilmelidir ve yeni besinler bebek açken denenmelidir. Her 3 - 7 günde yeni bir besin denenmelidir. Bebeğin yeni besini reddettiği durumlarda, besin tüketimi için asla zorlanmamalı, belirli bir süre geçtikten sonra aynı besin tekrar denenmelidir.Yeme alışkanlıklarındaki gelişime göre besinlerin içeriği değiştirilmelidir.Tamamlayıcı besinler kaşık veya bardakla sunulmalı, mümkün olduğu müddetçe biberon kullanılmamalıdır.

Bebeği beslerken açlık-tokluk durumu mutlaka göz önüne alınmalı, bebek asla yemeye zorlanmamalıdır.Beslenme; sakin, rahat bir ortamda yapılmalı; bebekle göz teması kurulmalı, besleme esnasında dokunmaya, gülümsemeye ve konuşmaya özen gösterilmelidir.

 

(3S Diyet ve Beslenme Danışmanlığı / www.3sdiyet.com)