Elif AKTAŞ / Diyetisyen

“Tamamlayıcı Beslenme” tanımının kullanılması, verilen besinlerin anne sütünün yerini almak yerine, anne sütüne ek ve anne sütünü destekleyici olarak verilmesinden kaynaklanır. Doğru ve etkin bir tamamlayıcı beslenme uygulaması için emzirmenin sürdürülmesi ve desteklenmesi temeldir. Bebekler, ilk 6 ay içerisinde, günde en az 8 kez olmak üzere; her istediğinde gece-gündüz emzirilmelidir. Emzirme 2 yaşına kadar sürdürülmeli, 6 aydan sonra tamamlayıcı besinlere başlandığında da bebeğin sık sık emzirilmesi sürdürülmelidir. Bebeğin sadece keyif amacıyla bile emmesi psikolojik gelişimini destekleyecektir.

-Tamamlayıcı besinlere 6’ncı ayda bir tatlı kaşığı miktarında başlanmalı, giderek miktar ve çeşidi arttırılmalıdır.

-6 - 12 aylık dönemde bebek emzirilmeye devam ederken, eğer bebek anne sütü alıyorsa günde 3 kez, anne sütü almıyor ise günde 6 kez tamamlayıcı besinler verilmelidir.

-12 ay - 2 yaş arasında bebek yine emzirilmeye devam ederken, günde 5 kez ve her seferde 1 su bardağı kadar yemeklerden (baharatsız, az tuzlu, az yağlı) verilmelidir.

-Tamamlayıcı besinleri bebeğe verirken asla biberon kullanılmamalı, kaşık veya bardakla besleme tercih edilmelidir.

-Tamamlayıcı beslenmede kullanılan besinler, çocuğun mide kapasitesinin oldukça küçük olduğu göz önüne alınarak yeteri kadar “yoğun” hazırlanmalıdır. Aşırı sulu ve akıcı kıvamda hazırlanan besinler bebeğin çabuk doymasına neden olarak, enerji alımını azaltacaktır.

-Tamamlayıcı beslenmede kullanılan besinleri hazırlarken hijyen kurallarına aşırı derecede dikkat edilmeli, hazırlanan besin 2 saatten fazla oda sıcaklığında bekletilmemeli, taze ve mevsiminde yiyecekler tercih edilmelidir.

Hazırladığım besinlerin besin değerini nasıl arttırabilirim?

-Muhallebi ve benzeri besinlerin hazırlanırken daha yoğun kıvamlı olması sağlanmalı, böylelikle bebeğin bir seferde tüketebildiği enerji ve besin öğesi miktarı arttırılmalıdır.

-Muhallebi, çorba ve sebze yemeklerine enerji ve besin öğesi açısından zengin besinler eklenebilir. Özellikle çorba gibi sıvı besinlerde bu zenginleştirme yöntemi oldukça fayda sağlayacaktır. Çorbalara eklenecek nohut, bulgur, bezelye, kuru fasulye, mercimek, pirinç, patates vb. besinler hem yoğunluğunu hem de besin içeriğini arttıracaktır. Bunların yanında süt, yoğurt benzeri besinler de çorba ve muhallebilere katılabilir; sebze yemeklerine kıyma, balık, tavuk gibi besinler ezilerek eklenebilir.

 

Bebeğimin sıvı gereksinimini nasıl karşılayabilirim?

İlk 6 ay sadece anne sütü alan çocukların sıvı gereksinimleri anne sütü ile tamamen sağlanmaktadır. Anne sütündeki su miktarı, ortam ısısına göre değişkenlik göstererek bebeğin bütün ihtiyacını karşılamaktadır. Tamamlayıcı besinlere geçiş ile birlikte bebeğin ekstra sıvı gereksinimi olabilse de 6 aydan küçük bebeklerin anne sütü haricinde bir sıvıya gereksinimi yoktur. Tamamlayıcı besinlere geçildikten sonra;

-Susayan çocuk için ilk besin sağlıklı su olmalıdır. Ek olarak mevsim meyvelerinden hazırlanmış meyve suları da az miktarda verilebilir.

-Sıvılar kesinlikle anne sütünün yerini almamalıdır. Öğün sırasında bebeğe su verilecekse öğünün sonuna doğru ve az miktarda verilerek çocuğun midesinde yiyeceklere yeterli yer kalması sağlanmalıdır.

-6 - 24 aylık, hiç anne sütü almayan bebeklerin sıvı gereksinimi 2 - 3 su bardağı kadardır. Sıcaklığın yüksek olduğu günlerde bu miktar 4 - 6 bardağa çıkabilmektedir.Bu suyun bir bölümü çocuğun yediği besinlerden sağlansa da günde birkaç kez susuzluğu gidermek için içme suyu verilmelidir.

Bebek beslenmesinde sabırlı davranmak, yavaş yavaş ve huzurlu bir ortamda beslenmeyi desteklemek, temeli oluşturmaktadır.Ayrıca seçilen besinler, bebeğin gelişimine uygun nitelikte ve uygun miktarlarda olmalıdır.Bu nedenle bebeğin gelişim takibi sağlık personellerince ilgili sağlık merkezlerinde yapılmalı; beslenme süreci de buna göre planlanmalıdır.

 

(3S Diyet ve Beslenme Danışmanlığı / www.3sdiyet.com)