Diyetisyen Bakışı ... / Elif AKTAŞ / Diyetisyen

Metabolik sendrom, dünyada gitgide daha çok sayıda kişiyi etkileyen önemli bir hastalık ve ölüm nedenlerinden biridir.Toplumda yaygın görülmesinin sebepleri arasında hareketsiz yaşam tarzı, beslenme alışkanlıklarındaki olumsuz değişimler, yüksek kalorili beslenme ve kalıtımsal özellikler yer alır.Ortaya çıkış nedeni tam olarak bilinmeyen diyabet ve kalp hastalıkları için risk faktörüdür.

 

Ülkemizde ve dünyada yetişkinlerin yaklaşık üçte birinde metabolik sendrom bulunur.Bu tablonun yaşla birlikte artması ve hastalık, ölüm artışına da neden olması metabolik sendromu önemli bir toplum sağlığı sorunu haline getirmektedir.

 

Metabolik sendrom, insülin direnciyle başlayan, özellikle karın çevresinde yağlanma, glikoz intoleransı, diyabet, dislipidemi (kan yağlarında artış), yüksek tansiyon ve koroner kalp hastalığı gibi bozuklukların bir arada görüldüğü ölümcül bir bozukluktur.

 

Metabolik sendrom görülme sıklığı yetişkinlerde ortalama % 22’dir. Bu sıklık yaşla birlikte artmakta, 20 - 29 yaş aralığında % 6.7 görülürken, 60 - 69 yaş aralığında % 43.5 oranında görülmektedir. Ayrıca koroner kalp hastalığı görülen bireylerin % 53’ünde aynı zamanda metabolik sendrom da görülür.Ülkemizde erkeklerde görülme sıklığı % 28 iken, kadınlarda % 40 gibi yüksek bir değerde görülmektedir.

 

Abdominal yağlanma denilen karın çevresindeki yağlanma, metabolik sendromu oluşturan başlıca nedenlerden biridir.Karın çevresindeki yağlanmanın ideal sınırlar arasında olup olmadığını anlamak için bel çevresi ölçülebilir. Bel çevresi kadınlar için 88 cm, erkekler için ise 102 cm ve üstünde ise diyabet, kalp hastalıkları ve bunlarla birlikte metabolik sendrom için yüksek risk taşınıyor demektir. Normal şartlarda bu genişlik kadınlarda 80 cm, erkeklerde ise 94 cm’in üzerine çıkmamalıdır.

 

Türkiye Endokrinoloji Metabolizma Derneği’nin Metabolik Sendrom tanı kriterleri aşağıdaki gibidir:

Aşağıdakilerden en az biri:

- Diyabet

- Glikoz intoleransı

- İnsülin Direnci

Aşağıdakilerden en az ikisi:

- Yüksek tansiyon (sistolik kan basıncı > 130, diyastolik kan basıncı > 85 mmHg)

- Dislipidemi (kan yağlarında artış, trigliserid > 150 mg/dl veya HDL erkekte < 40 mg/dl, kadında <50 mg/dl)

- Karın çevresi yağlanma (abdominal obezite, erkeklerde bel çevresi > 94 cm, kadınlarda > 80 cm)

 

Metabolik Sendrom tedavisinde nelere dikkat etmeliyiz?

- Metabolik sendrom tedavisinde ilk hedef insülin direncine neden olan risk faktörlerinin ortadan kaldırılması veya kontrol altına alınması için gerekli yaşam tarzı değişikliklerinin yapılması ve gerekli görülürse ilaç tedavisine başlanmasıdır.

- Hastalarda ideal kiloya inmek ve bunu yaşam boyu korumak oldukça önemlidir.

- Diyette doymuş yağ alımı azaltılıp doymamış yağ alımı arttırılmalıdır.

- Bol lifli beslenilmelidir.

- Rafine şeker içeren gıdalar ve asitli içecekler tüketilmemelidir.

- Tuz alımı kısıtlanmalı, su tüketimi arttırılmalıdır.

- Haftada en az 3-4 gün ve en az 30 dakika fiziksel aktivite yapılmalıdır. Bu sayede kan şekeri dengesi daha kolay sağlanıp, yağ yakımı artacaktır.

- Aşırı stresli ortamlara girmekten kaçınılmalıdır.

 

“İnsanlar önce para kazanmak için sağlıklarını, sonra da sağlıklarını kazanmak için paralarını verirler.”(Goethe) sözünden yola çıkarak, sağlığınızın değerini bilerek, kaliteli yaşayacağınız nice güzel yıllar dilerim …

 

(3S Diyet ve Beslenme Danışmanlığı / www.3sdiyet.com)