Prof. Dr. Ayhan Çıkın

Prof. Dr. Ayhan ÇIKIN

Türkiye tarımsal potansiyel açısındandünyanın sayılı ülkelerindendir. Bu potansiyelin harekete geçirilmesinde kooperatifler önemli araçlardır.

İşsizliğin arttığı, tarımsal ve  küçük esnaf kesiminin sürekli kan kaybettiği ülkemizde sorunların çözümüne önemli katkı koyabilecek kooperatif örgütlere her zamandakinden daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır.

Özellikle 2008 krizinden sonra dünya ölçeğinde kooperatifçilik, toplumsal ve ekonomik sorunların çözümünde ön plana çıkmıştır. Kooperatifçilik 21. Yüzyılın favori işletmeleridir. Dünya ölçeğinde 2,6 milyon kooperatif, 1(bir) milyarı aşan ortak sayısıyla, 250 milyon çalışanıyla, G20 ülkelerinde 3 000 milyar US doları aşan iş hacmiyle, toplam istihdamın % 12’sini temsiliyle ekonomik sorunların çözümüne katkısı dünya kamuoyunun gözlerini kamaştırmaktadır. O nedenle Birleşmiş Milletler 2012 yılını “Uluslararası Kooperatifler Yılı ilan etmiş, BM’nin tek sivil örgütü olan “Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA)” üst üste iki kez “Uluslararası Kooperatifler Zirvesi” toplayarak konuyu çok boyutlu şekilde tartışmıştır.

 

Kooperatifçilik,

‘önce insan’ demektir

Kooperatif ortakları, ekonomilerini iyileştirmeleri yanında sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını da karşılamayı düşünürler. Kooperatifçiler beşeri faaliyetlerinde özgürlük, eşitlik ve adalet değerlerini somutlaştıran çalışma kurallarını topluma önerirler.

Kooperatifler:

-İnsanların bizzat kendilerinin ekonomik sorunlarını çözüm araştırmasını ve uygulamasını teşvik eder;

-Karşılıklı yardımlaşma ve sorumluluk duygusunu geliştirir;

-Ortaklaşa çalışmanın yarattığı öğrenme yetisi sayesinde insanların gelişmesine katkıda bulunur;

-Ekonomide üretilen zenginliğe/varlığa ulaşmayı kolaylaştırır;

-Demokratik dayanışma yoluyla insanlararası diyalogu ayrıcalıklı kılar;

-Kalıcı ve devredilemez nitelikli işletmelerin ortaya çıkmasıyla ortaklaşa mirası zenginleştirir.

 

Kooperatif, orijinal bir

örgütlenmedir

Kooperatif, kendi üyelerinin ihtiyaçlarının tatmininde varoluş nedenini bulan bir topluluk (dernek) ile bir işletmenin orijinal bir bileşimidir. İşletme ortaklarına, ekonomik gelişme ve kalkınma fırsatları yaratırken, dernek özelliği ile de üyelerine sosyal ve beşeri gelişmenin yollarını açar. Çiftçi kooperatifçiler, kendi geleceğine güvenen ve bölge, ülke ve dünya ölçeğinde kendini var eden bir toplum olmayı arzulamaktadırlar.

 

Tarım, kooperatifsiz

gelişemez

Kırsal dünyanın geleceğinde etkili olabilecek politikalar karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu politikaların oluşturulmasını ‘kooperatiflersiz düşünmek’ mümkün değildir. Bu nedenle  tarıma uygun bir Tarımsal Kooperatifçilik Politikası uygulanmalıdır.

Bu politikalar:

Girişim olarak tarımsal kooperatiflerin genişleme olanaklarını artırmalı; kooperatiflere uygun bir ortam yaratmalı; kooperatifleri ve onu geliştiren çevre koşullarını güvence altına almalı; kooperatifleri her yönüyle destekleyecek bir şekilde formüle edilmelidir. Bunun için tarımda kooperatifçilik bir ‘Devlet Politikası’ olarak ele alınmalıdır :

1.Kooperatifçilik eğitimi ve yayımı geliştirilmelidir;

2.Acilen bir tarım ve kooperatifler bankası kurulmalıdır;

3.Toplumsal ve ekonomik yapıya uygun kooperatifçilik mevzuatı hazırlanmalıdır;

4.Tarım için tercihli bir kooperatifçilik politikası oluşturulmalıdır;

5.Profesyonel kooperatif yöneticisi yetiştirme ve istihdamı üzerinde önemle durulmalıdır;

6.Kooperatifçilik AR-GE’si geliştirilmelidir;

7.Kooperatiflerarası işbirliğini geliştirme teşvik edilmelidir;

8.Ekonomide, tarımda entegre politikaların aracı kooperatiflerdir.

Küreselleşen bir ekonomide, oluşan yeni yapılanmalara tarımı entegre edebilecek en uygun kurumsallaşmanın kooperatifler olduğu gözden kaçırılmamalıdır; Sadece tüketicilerin kalite isteklerini değil, aynı zamanda “tarımsal üretimin değerlendirilmesi” konusunda çiftçilerin ve kooperatiflerin çıkarını gözeten ve potansiyellerini harekete geçirebilen “etkili bir gıda maddeleri üretim politikası” kooperatifler aracılığı ile devreye sokulmalıdır.