Vedia Maral

İÇİNDE MİLAS GEÇEN KİTAPLAR (22)

 

Hazırlayan: Vedia MARAL

 

ANADOLU’DA İTALYAN İŞGAL KUVVETLERİ

(MİLAS’IN İTALYANLAR TARAFINDAN İŞGALİ)

Dr. Mehmet Çetin AKIN

 

Kitapta konular enine boyuna ele alınmadan anlatılmaya girişilmiş. Analiz yetersizliği de belirgin olarak göze çarpmakta. Durum, konunun kendisinden çok izlenen yöntemden kaynaklıdır. Ayrıca ifade ve basım hataları okumayı zorlar niteliktedir.

İlk bölümde Mondros Ateşkes Anlaşması öncesi dönem irdelenmeye çalışılmış, devletler arası ilişkiler değerlendirilmiş. Ancak şu şunla, bu bunla anlaşma yaptı türünden açıklamalardan öteye gidilmemiş. Nedenler, niçinler cevapsız kalmış.

Aynı bölümde Osmanlı Devleti’nin anlaşmalarda durumu ortaya konmuş. Yazara göre mecburiyetleri belirtmiş. İtalya’nın I.Dünya Savaşı’ndan önceki rolüne ve ittifaklar içindeki konumuna yer verilmiş. İngiltere ve Fransa’yla yaptığı gizli anlaşmalarda İtalya’ya bulunulan ‘vaatler’ anlatılmış.

İtalyanların Antalya, Bodrum, Kuşadası, Fethiye, Marmaris, Söke, Çine, Selçuk, Yatağan, Milas, Burdur, Muğla, Ula, Koçarlı, Köyceğiz’e işgalleri başlık başlık yazılmış. İtalyanlar ilk önce sahilleri işgal etmiş, sahillerde güvenliği sağladıktan sonra iç bölgelere doğru ilerlemiş.

İtalyan işgaliyle Yunan işgali zaman zaman çakışmış. Söz konusu işgalci güçler birbirleriyle rekabet içindedir. Kuvayı Milliye bu rekabetten yararlanmasını bilmiştir. Türk halkı iki işgalci güçten İtalyanları kendine yakın bulmuştur. Bu İtalyanların izlediği ‘yumuşak polikitika’ ile mümkün olmuş. İtalyan politikası sayesinde Türkler ile İtalyanlar arasında ciddi çatışma çıkmamış.

İtalyanların uyguladıkları ‘yumuşak politika’nın bir kısmını sıralayalım:

Halka ücretsiz sağlık hizmeti ve ilaç vermek.

Kendi kontrollerinde çıkan kargaşayı bahane gösterip, işgalin gerekçesi saymak.

Halka kredi, borç vererek sempatik görünmek.

Devlet memurlarına erzak yardımında bulunmak.

Türk birliklerinin işlerine müdahale etmemek.

İşgal edecekleri yerleri izin alır görünüp, işgal hareketinin etkisini yumuşatmak.

Depolarda bulunan silahların Yunanlılara karşı kullanılmasına izin vermek.

İtalyanların kısmen uyguladıkları politikalardır. Yunanlılar tersine yakıp yıkmışlar. Türk halkı İtalyanlara gönülden davetkar ve işgali yer yer sevinçle karşılamışlar. Aslına bakılırsa sonuçta amaçları aynı olan iki işgalci gücün sadece izledikleri yollar farklıdır.

Milas’ın işgalinden önce Güllük’e çıkan İtalyan askerleri 2 Haziran 1919’da Milas’ı işgal ederler. Güllük ve Milas’ta işgal karargahı kuran İtalyanlar, bu karargahlardan gerektiğinde diğer bölgelere takviye göndermişlerdir.

Milas Rum nüfusu açısından Muğla’nın en yoğun bölgesidir. Az sayıda da Yahudi vardır. Rumlarla ticari rekabet içinde olan Yahudiler başka yerlerde olduğu gibi Milas’ta da İtalyanlardan yana eğilimlidir. Nedeni? Yunanlılar gelirse, ticari rakibi Rumların kendi ticaretlerine zarar vereceği düşüncesidir.

Milas’ın işgalinde Yahudi Yasel Levi’nin deposu/evi İtalyanlar için kiralanmış. İlya Şen adındaki Yahudi İtalyan işgal kuvvetlerinden yana tavrını açıkça ortaya koymuş.

İtalyan işgali ile Rum çeteleri saldırılarını artırmış, sonuçta bir Türk ölmüş.

Milas’ta İtalyan işgaline karşı ‘pasif direniş’ denilebilecek girişimler görülür.

İtalyanlar 10 Haziran 1920’de Milas’tan ayrılırlar.

 

Kitap: Anadolu’da İtalyan İşgal Kuvvetleri

Yazar: Dr. Mehmet Çetin Akın

Sayfa: 96

Yayınevi: Kardelen Yayınları

B.Tarihi: 2007