Vedia Maral

‘Karyalılar’

‘Anadolu’nun Denizci İnsanları’

Yazan: Hasan Yiğit

Hazırlayan: Vedia Maral

‘sevdiğimiz kadınlar limanlar gibidir gözleri dalga kırandılar (..)

Baldırları rıhtımdaki amforalardan bir çizgi (…)

Dalgaları olağanüstü okşamalardır.

Sirencileri yolumuzu şaşırtmazlar bize (…)

Yol gösterirler

Limanlara: sevdiğimiz kadınlar’

                        ‘Yürekteki ok’

                              Cevat Çapan

- Bir yoksunluk ‘bir yoksulluk bir ölüm’den aynen devam. Geçen yazımda ele aldığım kitabı bu yazımda da ele alıyorum. İşlenmiş 34 kitaptan yalnız bu kitabı ‘Karyalılar’ı 2 bölümde işlemiş, bitirmiş olacağım, herhalde.

M.Ö yaklaşık 5. Yüzyılda Persler parça parça Anadolu’yu kendi topraklarına dahil ediyor.  M.Ö 546 yılına geldiklerinde Persler Anadolu’nun hemen hemen tamamını ele geçirmiş bulunmaktadır. Hani o kimselere aman vermeyen, komşuları dahil herkese korku salan, yağmalayan, bileği bükülmez, kahraman, savaşçı Karyalılar var ya, Persler Karayalıların topraklarını işgal etmiş.

Bir noktayı açıklayalım; Karlar, Perslere paralı asker olarak gidiyordu. (sözüm ona, Karlar paralı asker olarak gittikleri Persler tarafından işgal ediliyor.) Persler daha az savaşçı değiller o zaman. Fakat bu gerçek savaşçı kahraman Karlar olarak ‘cilalanmaları’ akla zarar bir durum. Pers İmparatorluğu Karya topraklarına çökmüş, bu durum, savaşçı, kahraman abartısına son vermiş olması gerekirken, öyle kaptırılmışlık var ki aynı sözler tekrarlanıyor. Gerçekleşen esaslı bir kaybedilmişlik ve yenilmişliktir bu. Karların ilk yenilgisi de değildir. Bütün burada anlattıklarımız tespit niteliğindedir. Savaşçı sözünü tekrar ederek avunan anlayışa, sorarım; savaşçı olmak ve savaş iyi bir olgu mudur?  Tarihe bakıp, böyle olmalı diyenler ırkçı ve kafatasçılara Fatih’a okusunlar

Persler Ege kıyılarında dayanmışlar, Perslilerin gözü Helen topraklarında, adalardadır. Karların denizciliğinden faydalanarak, bunun gerçekleşmesi söz konusudur. Persli Kral Dara, başka yerlerden denizciler getirecek ama, girintili çıkıntılı, ada, yarımada sığ sular yani denizdeki durumu bilen Karlar’dır.

Karlar, gemi yapar, paralı asker olurlar. Bulundukları denizi bilmek gibi avantajları, Kral Dara’nın tercihini Karlar’dan yana yapmasına sebep olur.

Pers Kralı Dara, Karya Kaptanını çağırır ondan donanma gücü oluşturmasını ister. Kaptan şartları kabul edilirse mümkün olacağını söyler. Karya yönetimi eskisi gibi Karlardan oluşacak, Karya kendi yöneticilerine vergi verecek ve tebası kendini özgür hissedecek.

Perslere vergi vermeyecek, gemi yapılacak ve savaşçı, denizci adam verecekler. Böylece Perslerin hakimiyetine girmiş bulunmaktalar ama diğerlerinden de bir farklılıkları var olacak.

Helen toprakları için zamanın geldiğini düşünen Pers Kralı Serhas, Halikarnas’a gelir. Yıl M.Ö 482. Pers Kralı kaptanları toplar. Bir savaş stratejisi oluştururlar. Fakat Karyalı Kadın Komutan Artemisia bu deniz savaşı için uygulamaya konacak stratejiye itiraz eder. Artemisia dünyanın ilk kadın deniz amiralidir ve sözü dinlenmez. Savaşa girişilir. Artemisia’nın dediği gibi gelişen savaş büyük bir hezimetle sonlanır. Artemisia’nın söyledikleri kahincesine aynen gerçekleşir. Kadın dinlenmeli.