Vedia Maral

KARYALILAR – Anadolu’nun Denizci İnsanları 

(Arabın yalellisi misali defalarca (yalnız) ‘karları sürmek’ sözünü tekrarlayanlara)

1950 yılında Denizli’nin Çivril ilçesinde doğan kitabın yazarı Hasan Yiğit’in akademik eğitimi lisans düzeyindedir. Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi mezunudur. Daha öğrencilik yıllarında çocuk edebiyatı üzerinde çalışmaya başlamıştır. Kırk yıl edebiyat öğretmenliği görevinde bulunmuş. Öğrencilik yıllarından başlayan yazarlığında çocuk edebiyatı üzerine ürünler vermiş. Çocuk kitaplarında pek raslanmayan konuları ele almış. Zorluk taşıyabilecek metinlerin bile yalın, anlaşılır olmasını başarabilmiştir. Seçtiği konular antik dönem, antik toplumlardır. Yazdığı kitaplardan büyüklerin de öğrenecekleri, bilgilenecekleri vardır. Merak uyandırarak, bilmek, öğrenmek arzusu yaratarak ve isteğini köpürterek, arkasından gelen okumaya dikkatli, zevkli bir ortam hazırlıyor. İyi bir hal çare. Haydi, büyükler de okumaya.

Kitabın kapağı Nihan Demiral tarafından resmedilmiş. İyi bir çalışma. Renk olarak, konu olarak, çizim tekneği olarak kitabın genel konseptine uygun. Kitabın ismi ‘Karyalılar – Anadolu’nun Denizci İnsanları’ alt başlığı ile de ne oldukları kısaca vurgulanmış. Kitabın kapağında ‘Uygarlıklar Beşiği Anadolu 8’ yazısından anladığım, bir dizinin sekizincisi.

Ön kapaktan sonra arka kapağa bakalım. Ön kapaktaki resim arka kapağa da taşınmış. Arka kapakta ‘Eski bir Mısır yazması şöyle der: Karyalılar, denizin yüreğindeki odalarda yaşayan insanlardır.’

Karyalılara farklı topluluklar değişik isimler vermişler. Onlara karlar diyenler, denizci ve savaşçı kavim olarak görürler.

Karların uzun süre Grek olduğu savunulmuştur. Bulundukları coğrafyadaki denizde bolca ada, burun, koy vardır. Bu yerlere ulaşma ihtiyacı, gemi yapımı ve ustalığını ortaya çıkarmış. Denizciliğe ve gemiciliğe önem vermişler. Bölgede Tirhandil ve Gulet tipi gemi yapımı M.Ö. 2000’li yıllara dayanan geçmişe sahiptir. Karlar yalnız kendi ihtiyaçları için değil, satmak için de gemi yapıyorlardı. Gulet tipi gemileri Mısır, adalar, Efesliler, Troyalı’lara satıyorlardı.

Karyalılar bronz çağına erken girmişler ve basit madenlerle (bronz) kalkanlara ilaveten sap  takarak en çok satılan saplı kalkanı icat etmişler. Mısır, bronz aletlerin en büyük alıcısıydı.

Karyalılar gemicilikte iyi oluşuları ile savaşçılıklarını birleştirmişler. Bunun sonucu kıyılara, adalara saldırıp talan, yağma edip dönüyorlardı. Zamanla bu saldırganlıklar sonucuu insanlarda korku oluştu.

Diğer topluluk, kavimlerin para karşılığı asker olmaları teklifine, uygun ücret karşılığını ödeyenlerin paralıları, bedellileri, kiralananları oldular.

Tarihte ilk defa paralı askerlik yapanlar olmasından dolayı da övgüyle söz edildiler. Övülecek değil yerilecek durum varken. (Aynı hatayı kitabın yazarında da görüyorum).

Bir ilke daha ‘imza attılar’ diyerek, sanki her ilk iyiymiş gibi, olay cilalanır oldu. Asker olan kişi savaşta kelle koltukta savaşır. Ölüm kapı komşu kadar yakınken neden paralı asker olsunlar? Sakın Karlar kavimce sadist-mazoşist olmasın. Tabiki değil. Savaşcı ruhları kavim olarak genlerinden gelmesin.. O da tabiiki değil. (Öyle bir gen bulan varsa kendine faydası olur, saklasın). Öyleyse bu Karların kendileri ile ne zorları vardır? Bu Karlar başkalarının paralıları, bedellileri, kiralananları neden oluyorlardı? Cevap para için yapıyorlardı. Açlık, yokluk bir ihtimali ölüm olan seçeneğin seçilmesine pekala neden oluyor. Geçim, yokluk, Karları ölüme arkadaş etmiştir. Oysa ölüm arkadaş olunacak kapı olmuşsa, sen o insanları düşün, demek ki durumları o kadar vahim. Oysa her türlü tarımsal faaliyet yapabilir, toprak var. Gemi yapımcılığı, deniz ürünlerinden faydalanma söz konusu, zeytincilik elverişli, var. Başka yerlere çalışmalara gitmek var. Kendileri için savaştıklarında talan, yağmayla dönmek var. Karya zengin bir bölge. Karlar niye bu kadar zenginliğin içinde paralı asker oluyorlar, neden bedelli oluyorlar? Onları bu kadar varsıllık içinde, neye istinaden hala yoksulluk çekiyorlar. (Yoksulluk yok diyenleri bu sorulardan muaf tutuyorum, onları azad (k) ediyorum).

Nedir bu varsıllığın içinde yoksulluk, yoksunluk. Anlayan varsa bana da anlatsın! (Sorumun ‘hedef kitlesi’, Karyalıları bildiğini düşünen, bilen ve kalem oynatanlardır. (*)

(*) Söz konusu soruyu dijital ortamdaki yazımın altındaki, ayrılan bölümde cevaplayabilirler.

Kitabın Adı      : Karyalılar – Anadolu’nun Denizci İnsanları

Sayfa Sayısı     : 120

Yazar               : Hasan Yiğit

Basıldığı Yer    : Bulut Yayınları – Mart 2020