Gülten Ünal

Gülten ÜNAL - Uzman Klinik Psikolog - www.terapiadanismanlik.com

Sınav kaygısı, en yalın haliyle sınavlara karşı duyulan korku ve sınavlarda düşük performans sergileme, başarısız olma endişesi olarak tanımlanabilir. Kişinin bilgi ve becerilerinin belli ölçütlerle incelenip değerlendirildiği zamanlarda yaşanılan bu durum, incelenme anksiyetesinin bir alt kümesi olarak kabul edilir.

Bir miktar sınav kaygısı, sınavlara hazırlanmayı motive etmesi, sınav sırasında başarıya ulaşmak için istekli olmayı sağlaması bakımından normal ve gereklidir. Ancak, kaygının sağladığı uyarılmışlık halinin paniğe doğru ilerlediği yolda yoğun kaygı, öğrenilen bilginin sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasını engellemekte, sonuçta performans ve başarı giderek düşmektedir. Klinik açıdan bir bozukluk olarak kabul edilebilecek yoğun kaygının, normal ve gerekli olan kaygıdan farkı durumla orantısız, rahatsız edici ve bilgi düzeyine güveni azaltıcı etkisinin olmasıdır. Yardımcı olmayan ve motivasyonu düşüren bu kaygı, karar verme sürecini bozmakla beraber bilginin verimli olarak kullanılmasını da engeller.

 

Sınav Kaygısı neden olur?

·Sınavın sonucunu felaketleştirme,

·Olumsuz değerlendirilme korkusu,

·Sınavın sürecinden çok sınavın sonucuna odaklanma,

·Sınava ilişkin bilgi ve becerisine veya bunu yapabileceğine güvensizlik,

·Bilgisinin değil, kişiliğinin değerlendirileceği düşüncesi.

 

Sınav Kaygısı ile ilişki en sık karşılaşılan bilişsel çarpıtmalar

·Fal Bakma-

Elimizde yeterli delil olmadan bir durumun sonucunun olumsuz olacağını varsayma: “Bunu mahvedeceğim”, “Matematikten asla iyi not alamayacağım” ...

·Zihin Okuma-

Diğerlerinin ne düşündüğünü bildiğimize inandığımızda ve hakkımızda en kötüsünü düşündüklerini varsaydığımızda gelişen düşünce modeli: “Herkes aptal olduğumu düşünecek”, “Öğretmen beni sevmiyor” ...

·Hep ya da Hiç Tarzında Düşünme-

Durumlara sadece uç noktalardan bakılması ile gelişen bir düşünce hatası: “Madem çalışmak için yeterli vaktim yok öyleyse az da olsa çalışmanın bir anlamı yok” …

·Aşırı Genelleştirme-

Tek bir olaydan yola çıkarak genel sonuçlara ulaşma. Sınavda kötü not alınca: “Ben başarısız bir öğrenciyim” …

·Tehlikeyi Aşırı Görme-

En kötü şeylerin olacağını varsayma: “Ben çıldıracağım ve herkes oturup izleyecek. Hiç kimse yardımcı olamayacak” …

 

Sınav Kaygısı belirtileri ·Zihinsel Belirtiler-

Felaket senaryoları yazma (kötü not alacağım, mezun olamayacağım vb.), unutkanlık, aklındakileri ifade edememe, odaklanmada ve düşünceleri organize etmede güçlük çekme.

·Fiziksel Belirtiler-

Kalp atışının ve nefes alıp verişin hızlanması, kaslarda gerginlik, titreme, terleme, ateş basması, baş dönmesi, bulantı, el terlemesi, mide/baş ağrısı.

·Duygusal Belirtiler-

Heyecan, gerginlik, endişe, sinirlilik, korku, panik, kontrol yitirme, çaresizlik.

·Davranışsal Belirtiler-

Ders çalışmayı erteleme, aşırı çalışma, sınava girmeme, sınavı yarıda bırakma, yetiştirememe, sınavda performans gösterememe, aşırı hareketli ya da donuk olma.

 

Ailelere Not

Değerli aileler, öncelikle çocuğunuzun sınavlarına ilişkin kendi düşüncelerinizi ve tutumlarınızı gözden geçirin. Biliyoruz ki çoğu aile en az çocukları kadar sınav kaygısı yaşıyor. Her ne kadar bu kaygıyı yansıtmadıklarını düşünseler de, çocuklar ailelerinin başarı beklentilerini ve olası hayal kırıklıklarını içselleştirip sınavlara olduğundan fazla anlam yükleyebiliyorlar. Sınava girecek çocuklarımız ailelerini hayal kırıklığına uğratma, onların gözünde değersizleşme korkularını sınavlarla ilişkilendirebiliyor ve bu da sorumluluklarının taşıyabileceklerinden daha ağır olmasına neden oluyor. Öncelikle aileler olarak sizler sakin olmalısınız ve çocuklarınıza, onların yeteneklerine ve sorumluluk bilinçlerine güvenmelisiniz ki çocuklar kendilerine yansıtılmış olan bu güveni içselleştirerek sınavlara, daha kendilerinden emin olarak girebilsinler.

(www.terapiadanismanlik.com)