Gülten Ünal

Gülten ÜNAL - Uzman Klinik Psikolog / www.terapiadanismanlik.com

Zekâ kavramı uzun yıllar boyunca en çok önemsenen, üzerine düşünülen ve hakkında tartışılan konulardan biri olagelmiştir. Zekâ ile ilgili olarak en merak edilen konuların başında; Zekâ nedir? Kaç çeşit zekâ vardır? Zekâyı etkileyen faktörler nelerdir? Zekâ bizi, kişiliğimizi ve yaşamımızı hangi yönlerden etkiler? gibi sorular yer almaktadır. Her ne kadar bilim insanları yüzyıllardır bu sorulara cevap arasa da bunların bir kısmına cevap bulabilmiş, bulunan cevaplar ile birlikte yeni sorular ortaya çıkmıştır. Bu nedenle zekâ, günümüzde halâ oldukça popüler olan, araştırılmaya ve geliştirilmeye devam edilen bir konudur.

Bugün, üzerinde uzlaşılmış genel-geçer bir tanım olmasa da zekâ en genel anlamda zihnin öğrenme, öğrenilenlerden yararlanabilme, öğrendiklerini yeni durumlara uyarlayabilme ve yeni çözüm yolları bulabilme yeteneği olarak tanımlanabilir.

Geleneksel zekâ anlayışı, mantıksal-matematiksel ve dilsel zekâya odaklanırken 1980’li yıllarda Harvard Üniversitesi profesörlerinden Howard Gardner o döneme hâkim olan geleneksel zeka anlayışına karşı çıkmış ve “Multiple Intelligence” olarak tanımladığı “Çoklu Zekâ Kuramı”nı geliştirmiştir.

Gardner, zekânın birden çok bileşenden oluştuğunu ileri sürmüş ve değişik öğrenme türlerinin, beynin değişik bölgelerinde gerçekleştiğini savunmuştur. Buna göre herkesin birbirinden farklı algılama, anlama, olaylara farklı yaklaşma, farklı biçimlerde problem çözme tarzları ve farklı öğrenme stilleri mevcuttur.

Çoklu zeka kuramı, zekanın bir ya da iki türünü dikkate alan klasik IQ testlerinin zekayı bütüncül olarak değerlendirmede yeterli olamayacağı görüşünü de ileri sürmüştür.

Gardner’ın teorisine göre, ölçümlenebilen 8 farklı zeka alanı bulunmaktadır ... (Zeka türlerinin içeriği, bir sonraki haftanın psikoloji yazısında işlenecektir.)

 

1.Sözel / Dil Zekâsı

2.Mantık / Matematiksel zekâ

3.Görsel / Uzamsal zekâ,

4.Bedensel / Kinestetik zekâ,

5.Müzik / Ritim zekâsı,

6.Sosyal zekâ,

7.Özedönük,

8.Doğa zekâsı

 

Anneler - Babalar dikkat!

·Çoklu zekâ kuramına göre her birey, normal şartlarda tüm zekâ türlerine sahiptir. Kişisel farklılıklardan dolayı bireylerde bazı zekâlar daha baskınken bazı zekâlar ise resesif (çekinik) olabilir. Bu nedenle her bireyin zekâ profili parmak izi kadar kendine özgü ve özeldir.

·Her zekâ türü dinamiktir ve her zekânın farklı bireylerde gelişim süreci de birbirinden farklıdır.

·Bireylerin sahip olduğu zekâlar tanımlanabilir, ölçülebilir ve geliştirilebilir.

·Çoklu zekâlar; uygun çalışmalar, oyunlar, etkinlikler gibi destekleyici yöntemlerle geliştirilip güçlendirilebilir ya da üstüne düşülmeyerek köreltilebilir.

·Zekâlar, algı, hafıza, problem çözebilme ve dikkat açısından birbirlerinden farklılık gösterebilir.

·Çoklu zekâlar; performansta, üründe, süreçte farklı yollarla sergilenebilir.

·Çoklu zekâlar, beyinde belirlenmiş yerlere sahiptir. Birebir işlevleri olduğu gibi birlikte çalışabilmektedirler.

 

(www.terapiadanismanlik.com)