Av. Ezgi EFENDİOĞLU

HUKUK KÖŞESİ / Av. Ezgi EFENDİOĞLU ÇİÇEK / [email protected]

Bir önceki yazımızda; yerleşim yerlerine yakın mesafelere, okul, hastane yakınlarına hatta evlerin çatılarına kurulan baz istasyonlarının kaldırılması için Medeni Kanun uyarınca muarazanın men’i davası açılabileceğini kaleme almıştık. Bu haftaki yazımızda ise belediyelerin baz istasyonlarının kurulmasında hangi role sahip olduğu ve hangi hallerde baz istasyonlarının kaldırılması için belediyelere başvurulabileceği konularını tartışacağız.

406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nun ek 35. maddesi, elektronik haberleşmeyle ilgili kurulacak her türlü teçhizatın Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’ndan alınacak izinle kurulabileceğini, bu tür teçhizatın (baz istasyonu gibi) İmar Kanunu uyarınca ruhsata tabi olmadığını belirtmiştir. Maddenin tam metni şu şekildedir:

“Elektronik haberleşmeyle ilgili altyapı oluşumunda kullanılan direk, kule, kulübe, konteyner, anten, dalga kılavuzu, enerji nakil hattı, altyapı niteliğindeki tesisler gibi her türlü taşınır, taşınmaz mal ve teçhizat, kanun hükümlerine ve Kurum tarafından çıkarılan yönetmeliklere uygun olarak kurulmak ve Kurumdan gerekli izin, ruhsat veya sertifikaları almak şartıyla 3194 sayılı İmar Kanunu ve İmar Kanununa dayanılarak çıkarılan yönetmeliklerde belirtilen yapı ruhsatiyesine ve yapı kullanma iznine tabi değildir.”

406 sayılı Kanununun yukarıda vermiş olduğumuz ek 35. maddesi 08.01.2010 tarih ve 27556 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin 2006/129 Esas ve 2009/121 Karar sayılı kararıyla iptal edilmiştir.

Bu iptal kararı ile, baz istasyonu da dahil her türlü elektronik haberleşme altyapısında kullanılacak mal ve teçhizatlar için ayrıca ilgili belediyelerden yapı ruhsatı alınması şartı getirilmiştir. Verilen iptal kararının gerekçesi olarak ise, yapı ruhsatiyesi ve yapı kullanma izinlerinin kamu yararı taşıması sebebiyle, elektronik haberleşmeyle ilgili altyapı oluşumunda kullanılan yapılara ayrıcalık tanınarak bunların yapı ruhsatiyesinden muaf tutulması, imar hukukunda denetimsiz bir alan oluşturduğu hususunda toplanmıştır.

Baz istasyonlarının kurulumu için Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na bağlı Bilgi Teknoloji ve İletişim Kurumundan alınacak sertifika ve izinler yeterli bulunmamış, ayrıca ilgili belediyelerden baz istasyonları için yapı ruhsatı da alınması gerekli görülmüştür. Dolayısıyla yapı ruhsatiyesi olmayan baz istasyonları 3194 sayılı İmar Kanununa aykırı olacağından baz istasyonlarının kanuna uygun hale getirilmesi, getirilmediği takdirde mevzuat uyarınca yıkımına karar verilecektir.

Baz istasyonunun ruhsata aykırı kurulduğu ile ilgili olarak vatandaşlar, baz istasyonunun bulunduğu belediyelere yazılı olarak başvuruda bulunabilirler. Başvurularda, söz konusu baz istasyonlarının ruhsatı olup olmadığının araştırılmasını, ruhsatlandırılmamış olduğunun tespiti halinde ise ilgili mevzuat uyarınca gereğinin yapılmasını talep edilebilir. Belediye bu talep üzerine gerekli incelemeyi yaparak bir karar verecektir. Baz istasyonunun ruhsatsız olduğu anlaşılırsa baz istasyonu mühürlenir ve ilgili gsm operatörüne süre verilerek, bu süre içinde hukuka aykırılığın giderilmesi yani ruhsat alınması sağlanır. Gsm operatörü belediyenin kendisine tanıdığı süre içinde hukuka aykırılığı gidermez ise belediye, baz istasyonunun, ruhsata aykırı olduğu gerekçesiyle yıkımına karar verecektir.

Başvuru üzerine, belediye başvurunun reddine ya da belediyece yapılacak bir işlem olmadığına karar verir ise, bu kararın başvuru sahibine tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içinde başvuru sahibi idare mahkemesinde iptal davası açabilir. Açılacak iptal davasının dayanağını, Anayasa Mahkemesi’nin 2006/129 Esas ve 2009/121 Karar numaralı kararı oluşturmaktadır.

Yukarıda da değindiğimiz gibi baz istasyonları, Bakanlıktan alınacak iznin yanısıra imar mevzuatı uyarınca da yapı ruhsatiyesine tabi tutulmuştur. Anayasa Mahkemesi’nin bu kararından önce kurulan baz istasyonları da aynı şekilde imara aykırı olduğundan, bunların da imar mevzuatına uygun hale getirilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, baz istasyonlarının birer yapı olduğu yargı kararlarıyla da sabit olup, her bir baz istasyonu yapı ruhsatiyesine tabidir. Yapı ruhsatı olmadan baz istasyonu kurulması imar mevzuatına aykırılık teşkil eder. Bu aykırılığın giderilmemesi halinde ise baz istasyonları hakkında yıkım kararı verilerek faaliyetine son verilebilecektir.