Av. Ezgi EFENDİOĞLU

HUKUK KÖŞESİ

Av. Ezgi EFENDİOĞLU ÇİÇEK / [email protected]

17 Ağustos 2016 tarihli yazımızda, kapatılan kurumlarda çalışan işçilerin işçilik alacaklarının tahsili konusunu ele almıştık. 667 sayılı KHK ile kapatılan kurumların tüm malvarlığı Hazineye devredilmiş ancak, bu kurumlardan alacaklı olanlar için ise Hazine herhangi bir sorumluluk kabul etmemiştir. 

17 Ağustos tarihinde yürürlüğe giren 670 sayılı KHK ile işçilik alacaklarının tahsili bakımından birtakım yenilikler getirilmiştir. İlgili KHK’nın 5. maddesi uyarınca bazı şartlar altında işçilik alacaklarının mağdur işçilere ödenmesi gündemdedir. Maddede doğrudan işçilik alacaklarının ödeneceği ile ilgili bir hüküm olmasa da, kapatılan kurumların Hazineye devredilen “varlıkları” ibaresinden işçilik alacaklarının da ödeneceği anlaşılmaktadır. 670 sayılı KHK’nın 5. maddesinin tam metni şu şekilde;

“(1)20.07.2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan KHK lar gereğince kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğüne veya Hazineye devredilen kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanallarının her türlü taşınır, taşınmaz, malvarlığı, alacak ve hakları ile belge ve evraklarının (devralınan varlık); her türlü tespit işlemini yapmaya, kapsamını belirlemeye, idare etmeye, avans dahil her türlü alacak, senet, çek ve diğer kıymetli evraka ilişkin olarak dava ve icra takibi ile diğer her türlü işlemi yapmaya, devralınan varlıklarla ilgili olup kanaat getirici defter, kayıt ve belgelerle tevsik edilen borç ve yükümlülükleri tespite ve hiçbir şekilde devralınan varlıklara değerin geçmemesi, ek mali külfet getirmemesi, kefaletten doğmaması ve Fethullahçı Terör Örgütü’ne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olmayan kişilerle ve gerçek mal veya hizmet ilişkisine dayanması şartıyla bu varlıklara değerlendirilmesi suretiyle bunları uygun bir takvim dahilinde ödemeye, kapatılan kurum ve kuruluşların taahhüt ve garanti ettiği ancak vermediği mal ve hizmet bedellerinin ödemesini durdurmaya veya ödemeye, tahsili mümkün olmadığı anlaşılan veya tahsilinde ve takibinde yarar bulunmayan hak ve alacaklar ile taahhüt ve garantilerin tahsilinden vazgeçmeye, her türlü sulh işlemini yapmaya, devralınan varlıklarla ilgili kredi veya gerçek bir mal veya hizmet ilişkisine dayanan borçlar nedeniyle konulmuş ve daha önce kaldırılmış takyidatları kredinin veya borcun ödenebilmesini sağlamak amacıyla kaldırıldığı andaki koşullarla tekrar koydurmaya ve ihyaya, menkul rehinleri dikkate almaya, devralınan varlıklara konulan takyidatların sınırlarını belirlemeye ve kaldırmaya, finansal kiralama dahil sözleşmelerin feshine veya devamına karar vermeye, devralınan varlıklara idaresi, değerlendirilmesi, elden çıkarılması için gerekli her türlü tedbiri almaya, gerektiğinde devralınan varlıkların tasfiyesi veya satışı amacıyla uygun görülen kamu kurum ve kuruluşlarına devretmeye, devir kapsamında olmadığı belirlenen varlıkları iadeye, kapatılanların gerçek kişiye ait olması halinde devralınacak varlıkların kapsamını belirlemeye, tereddütleri gidermeye, uygulamaları yönlendirmeye, bütün bu işlemleri yapmak amacıyla usul ve esasları belirlemeye, vakıflar yönünden Vakıflar Genel Müdürlüğü, diğerleri yönünden Maliye Bakanlığı yetkilidir.”  

“(2) Bu madde kapsamında devralınan varlıklardan nakit ve diğer hazır değerler emanet, diğer varlıklar ise nazım hesaplarda izlenir. Nazmı hesaplarda izlenen varlıklardan elden çıkarılanları tutan emanet hesaplama alınır. Ödenmesine karar verilen borçlar bu emanetlerden ödenerek kalan tutar bütçeye gelir kaydedilir.”

“(3) Kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanallarının bağlı oldukları şirketlerin faaliyetleri sonlandırılarak ticari sicil kayıtları resen terkin edilir. Bunların devralınan varlıkları dışındaki varlıkları da Hazineye bedelsiz devredilmiş sayılır. Bu durumda şirketlere daha önce atanmış kayyımlar tasfiye memuru olarak görevlendirilebilir veya bu şirketlere tasfiye memuru atanabilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ve birinci fıkrada yer alan hususları bu şekilde devralınan varlıklar için uygulamaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.”

“(4) Birinci fıkra kapsamında tespite konu edilebilecek borç ve yükümlülüklere ilişkin olarak hak iddiasında bulunanlarca bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 günlük hak düşürücü süre içerisinde ilgili idaresine kanaat getirici defter, kayıt ve belgelerle müracaat edilir. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak kapatma işlemlerinde ise 60 günlük süre kapatma tarihinden itibaren başlar.”

“(5) Borçların ödenmesinde; malvarlığının aynından doğan vergi borçları, rehinli alacaklar, çalışanların sigorta primleri, kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay gibi borçlar, enerji, iletişim ve su kullanım borçları, çeşidine bakılmaksızın 500 Türk Lirasını geçmeyen borçlar ve diğerleri şeklinde sıralama esas alınır.”

Bu bağlamda, kapatılan kurumlarda çalışmış olan işçiler, kıdem, ihbar tazminatlarını, yıllık izin ücretlerini ve ödenmemiş ücretlerini 670 sayılı KHK uyarınca talep edebilirler. Burada sıkıntı olabilecek durum ise 5. fıkrada yer alan düzenlemedir. Bu fıkraya göre ödenmesi gereken borçlar için bir sıralama yapılmıştır. Vergi, prim gibi borçlar öncelikle ödenecektir. Bunun dışında, kapatılan kurumların mali değeri ne kadar ise devletin ödeyeceği miktarda onunla sınırlıdır. Örneğin, kapatılan firmanın değeri 200.00,00 TL ise, devlet bu firmanın borçlarını 200.000,00 TL ile sınırlı olarak ödeyecek, ek bir bütçe ayırmayacaktır. 

Bu kurumlardan alacaklı olanlar, çalışmış oldukları kurum vakıf ise Vakıflar Genel Müdürlüğüne, diğerleri ise Maliye Bakanlığına başvurarak alacaklarını talep edebilirler. İşçilerin bu başvurularına iş sözleşmelerini de eklemeleri ilgili kurumlarda çalışmış olduklarını göstereceğinden önemlidir. 670 KHK nın yürürlüğe girmiş olduğu tarihten itibaren 60 günlük süre içerisinde başvuruların yapılması gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü süre olup, bu süre içerisinde başvuruda bulunmayanlar daha sonradan bir hak talep edemeyeceklerdir.

670 sayılı KHK’nın yürürlüğe girdiği tarihten sonra kapatılan kurumlar için ise 60 günlük süre kurumun kapatıldığı tarihten itibaren başlayacaktır.

Tarafımıza gelen mesajlardan da anlaşıldığı gibi bu konuda mağduriyet yaşayan çok sayıda vatandaş bulunmaktadır. Tavsiyemiz, tüm mağdurların 670 sayılı KHK uyarınca iş sözleşmeleri ile birlikte bir an evvel ilgili idarelere başvuruda bulunmalarıdır.