Av. Ezgi EFENDİOĞLU

HUKUK KÖŞESİ / Av. Ezgi EFENDİOĞLU ÇİÇEK / [email protected]

Bir önceki yazımızda vasiyetname türlerinden bahsetmiştik. Bu yazımızda ise, mirasbırakanın iradesini yansıtan vasiyetnamenin iptalini gerektiren nedenleri ve iptal sürecini inceleyeceğiz.

Mirasbırakan kimi hallerde mirasının yasada öngörülen şekilde paylaşılmasını istemeyebilir. Bu sebeple mirasbırakan vasiyetname düzenleyerek, mirasını hangi oranda kime bırakacağını, yasalara uygun olmak kaydıyla belirleyebilir. Mirasbırakanın bu şekilde yapmış olduğu vasiyetnameler uygulamada çoğunlukla diğer mirasçıların haklarını zedelemektedir. Mirasçılar, mirasbırakanın iradesini yansıtan vasiyetnamenin -şartları var ise- iptali için dava açabilirler.

Vasiyetnamenin iptali sebepleri Medeni Kanunun 557. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre vasiyetnamenin iptali şartları dört şekilde karşımıza çıkmaktadır.

1.Mirasbırakan, vasiyetname yaptığı sırada 15 yaşını doldurmuş olmalı ve ayırt etme gücüne sahip olması gerekmektedir. Örneğin mirasbırakan, vasiyetname yaptığı sırada yaşlılığı nedeniyle ayırt etme gücünü yitiriş olabilir ya da herhangi bir hastalık neticesinde mirasbırakan ayırt etme güzünden mahrum kalmış olabilir. Bu durumun doktor raporlarıyla ispat edilmesi suretiyle, vasiyetname düzenlenme şartları oluşmadığından vasiyetnamenin iptali talep edilebilir.

2.Vasiyetnamenin yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucu yapıldığının ispat edilmesi suretiyle de vasiyetname iptal edilebilir. Bu durumda, vasiyetnamenin mirasbırakanın gerçek iradesini yansıttığından söz edilemez. Mirasçıların, mirasbırakan üzerinde korku yaratmaları, mirasbırakanın yaşlılığından, zaaflarından faydalanarak, kendisine bakmayacaklarını söylemeleri mirasbırakan üstünde korkutma ve zorlama etkisi oluşturacaktır. Bu olayın ispat edilmesiyle vasiyetname, mirasbırakanın gerçek iradesini yansıtmamış olması nedeniyle iptal edilecektir.

3.Vasiyetnamenin içeriği, bağlandığı koşullar hukuka ve ahlaka aykırı şekilde düzenlenmiş olabilir. Örneğin mirasbırakan, oğlunun eşinden boşanması şartıyla oğlu lehine vasiyetname düzenlemiş ise vasiyetnamenin iptali şartı oluşmuş demektir. Bu tür yapılan vasiyetnameler hem yasaya hem de ahlaka aykırı görülmektedir.

4.Vasiyetname kanunda öngörülen şekil şartlarına aykırı olarak düzenlenmiş ise vasiyetnamenin iptal edilmesi söz konusu olabilir. Bir önceki yazımızda da belirttiğimiz gibi, vasiyetnamenin türleri ve bu türlere bağlı olarak vasiyetnamelerin düzenlenme şekilleri bulunmaktadır. Bu şekil şartlarına aykırı yapılan vasiyetnameler mirasbırakanın gerçek iradesini yansıtmış olsa dahi iptal edilebilirler.

Vasiyetnamenin iptali davası, iptal sonucunda menfaati bulunan mirasçılar veya vasiyet alacaklısı tarafından açılabilir. Vasiyetname lehine düzenlenen kişilere karşı bu dava açılacaktır. Birden çok mirasçı olması durumunda tek bir kişinin vasiyetnamenin iptali davası açarak, dava sonucunda vasiyetnamenin iptali kararı verilmesi halinde bu iptal, yalnızca dava açan kişilere karşı hüküm doğuracaktır. Dava açmamış olan kişiler için vasiyetname geçerli olmaya devam edecektir. Dava açma süresi, iptal nedeninin öğrenildiği veya duruma göre kişinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 yıldır. Doğaldır ki, vasiyet eden kişi hayatta olduğu sürece vasiyetnamenin iptali davası açılamayacaktır. Dava, vasiyet edenin (mirasbırakanın) son yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır.

Mirasçıların saklı payının ihlal edilmesi vasiyetnamenin iptali sebeplerinden biri değildir. Saklı payının ihlal edildiğini düşünen mirasçı tenkis davası açmalıdır. Saklı paylı mirasçının vasiyetnamede saklı payı ihlal edilmiş ise terditli olarak vasiyetin iptali davası ile birlikte tenkis davası da açabilecektir.

Vasiyetnamenin kısmi olarak iptalinin istenmesi de mümkündür, Ancak vasiyetname şekil eksikliği veya mirasbırakanın ehliyetsizliği ise vasiyetnamenin kısmi iptali söz konusu olamaz. Kısmi iptal davalarında, iptali istenen hükümler dışında kalanlar geçerliliğini sürdürür.

Hayatta olmayan mirasbırakanın sağlığındaki iradesini açıklayan vasiyetnameler önemli olduğu gibi bir o kadar da üzerinde durulması gereken konudur. Mirasbırakanın son arzusunun yerine getirilmesi yanında, mirasçıların tümünün haklarının korunmasının oldukça ince bir çizgide toplanması da konunun önemini artırmaktadır.