Muhsin DURUCAN

Dıştan bozca ama içten sevimli

Homeros, Troya miti önemli

Müzesi, evleri ayrı görkemli

Eşsiz gün doğuşu gör Salhane’nde…

 

*

"Ah keşke insanoğlunun yüreğindeki öfke sonsuza dek yok olsa, en bilge insanları bile çıldırtmayı başaran öfke onların ruhlarına bir bal gibi akıyor, sonra duman gibi zihinlerine tütüyor."

 

Alessandro Baricco

Homeros, İlyada

*

Kimilerinin görmek istediği, ülkemizin ayrı güzellikli turizm cenneti Bozcaada, İngiliz gazetesi The Guardian'a konu oldu. Bozcada, "Avrupa'nın en büyülü 10 adası" arasında 2. sırada yer almaktadır.

Sivas Valisi Halil Rıfat Paşa: "Gidemediğin yer senin değildir." özsözünü söyleyen yöneticidir. Paşa, yol yapımını önemsemiştir. Bu ünlü sözü, Karayolları Genel Müdürlüğü'nün duvarlarında yazılıdır. Ancak yol, sadece karayolu demek değil… Gönülden gömüle uzanan yol da var!

Sayın Prof. Dr. Haluk Şahin& Belgin Şahin’in organizesinde; “Homeros Okuması” 06-07 Ağustos 2022 günlerinde Bozcaada’da 21. kez gerçekleşen etkinlik… Bu yılın ana konusu ‘Troya ve Göçler’…Yılın ozanı Mustafa Köz  oldu.

     ***

Bozcaada Belediye Başkanlığınca desteklenen etkinliğe merkezi İzmir’de bulunan Homeros Araştırma Enstitüsü’nün de katkıda bulunduğu duyumunu aldım.

Bu yılki etkinliğin ana teması göçler... Efsaneye göre; Troya’nın düşmesinden sonra binlerce Troyalı Prens Aenas’la birlikte Antandros (Altınoluk) üzerinden Kartaca ve İtalya’ya göç etmişti. Bu göç büyük Latin yazarı Vergelius’un (Virjil) Aeneid adlı manzum epiğinin konusudur. Homeros da Odisea’da Troya göçlerinden söz edilmesidir. Troyalılık kavramını vurgulayan Vergilius’tan da okuma gerçekleşti.

Bozcaada Belediyesi’nce ve Bozcaada halkınca 21 yıldır desteklenen etkinliği Haluk Şahin, Cevat Çapan ve Rüstem Aslan’ın danışmanlığında düzenlendi.

Troya ve Homeros ile ilgili sunumların yapıldığı ilk buluşma Salhane’de (Eski kesimevi) 19.30’da başladı. Yüzünden gülümsemenin eksik olmadığı Cevat Çapan’ın 90. Yaş günü değerlendirildi. Edebiyatçı şair Mustafa Köz’ün şiir okuması ile yüzlerce ilgilinin katılımcı olduğu gece son buldu. Maruzatta bulunmak isteyenler el kaldırarak söz aldılar ve okumalarda bulundular.

07 Ağustos 2022 sabahı gün doğarken Arka Deniz’de (Salhane’de) yapılan geleneksel okumada Homeros çevirmeni Trakya Üniv. Öğretim Üyesi Doç. Sema Sandalcı ve İzmir’den katılan tiyatro sanatçısı Atilla Alpar ile şair Nurduran Duman da coşkulu ve trajik gösteride yer aldı. Ayrıca İlyada okumasında Naci Güçhan ve Yasemin Şahin katkı sundular.

Haluk Şahin, doyurucu aklamasında; Sığınmacılar Denizi’ine değindi. Bu yılın ana konusu, günümüzde de dünyayı sarsan göçler’di. Yüksek surlu Troya kenti tahta at hilesiyle düşürüldükten sonra binlerce Troyalı denizden ve karadan göç etmek zorunda kalmıştı. Bunların en ünlüsü, babası ve oğlunu da yanında kaçıran Troyalı Prens Aeneas’tı. Efsaneye göre, Aeneas Antandros’ta yaptırdığı gemilerle önce Kartaca’ya sonra da İtalya’ya geçmiş, Roma’yı kurmuştu. Büyük Latin ozanı Vergilius (Virjil) bu göçün öyküsünü M.Ö. 1. yüzyılda yazdığı Aeneid adlı epik şiirinde anlatmıştı.

Troyalılık kavramının vurgulandığı Aeneid’te Tenedos adasından da söz edilir. Destanın ikinci bölümünde Troya’nın düşmesi, Aeneas’ın ağzından ayrıntılı olarak anlatılır. Troya’nın trajik öyküsünü, İlyada destanında öykü Troya düşmeden bittiği için, Homeros’tan çok Vergilius’tan öğreniriz. Göçe zorlanmanın acıları, yurt özleme ve yeni bir vatan kurma savaşımı Aenid’te dile getirilir. Avrupa soylularının kökeninin Troya’da olduğu söylencesi de bu esere dayanır.

Homeros’da Odyseia’nın 14. bölümünde kentin düşmesinden sonra olanları kısaca anlatır. Diğer mitolojik kaynaklarda da Troya’nın düşmesine göndermeler vardır. Troya’dan göç, Ortaçağ tarihçilerinin yanı sıra sanat ve edebiyat eserlerinde pek çok kez işlenmiştir. Midilli başta olmak üzere komşu adalarla birlikte Bozcaada, bu öykünün önemli bir bölümüdür.

Ne yazık ki, aynı coğrafyada yüzyıllar sonrasında da sığınmacı ve göçmenlerin trajedilerine tanıklık ediyor. Tarih tekerrürden ibaret yaklaşımıyla Truva atları da günümüzde işlevini sürdürmektedir!

 

***

Kızımın eşimle beni Maltepe Tren İstasyonu’nda bırakmasıyla bindiğimiz toplu taşım araçları ile Esenler Otogar’ında olduk. Yerimizi aldığımız otobüs, Geyikli’ye götürdü. Oradan minibüsle sahile vardık. Dolu dolu müşterisi olan gemi, Bozcaada’ya taşıdı. İndikten sonrasında Sn Haluk Şahin karşıladı. İki gün konuk edildiğimiz Nar Bağevi’ne gittik. Aynı zamanda bir eğitimci olan mekân işletmecisi Gülcan Güzel, bizimle yeterince ilgilendi. Sabah serinliğinde hazırladığı kaliteli kahvaltı sonrasında ilçe merkezinde olduk.

Hiç köyü olmayan Bozcaada ilçesinde gezindik. Adanın zenginliklerinden Kitap Fuarı’nda kocaman bir Bozcaada kitaplarıtezgâhını inceledik ve Bozcaada Müzesi'ni gezdik. Dar sokaklarında daha çok İstanbul plaksalı arabalar var. Lokantalar tıklım tıklım paralı insanlar… Üzüm, şarap ve bayanların yapıp sattıkları reçel görüntüleri ve kimi ot torbacıkları gözümüze yansıdı.

Rıhtımda uzun süre dinlenmeyi takiben Nar Adaevi Konukevi’nin sahibi güzel insan mimar Kemal Fırıncı ile tanışıp ikramları kahvelerimizi söyleşimiz eşliğinde yudumladık. Nevreste Lokantasının sahibi Nevreste Hanım ve kızı O  rkide ile tanışma olanağımız oldu. Belediye Başkanlığının desteği olarak akşam yanımızda olan meclis üyesi Funda Yavuz’un kendine özgü gülüşüyle yemeğimizi bu nezih mekânda yedik. Dar sokaklarda paralı insanların görüntülediği yemek masalarına inci gerdanlık örneği dizilmişler… Her ne kadar yaz aylarında kısa süreli olsa bile bunların getirileri ilçe imarına bir şekilde yansımalıdır.

***

Ayrıca güncel ve özgün bir yazıyı eklemeyi uygun buluyorum: “ Bugün çıkan (9 ağustos 2022) Hürriyet Seyahat ekinde Bozcaada hakkında uzun bir yazı var. Ada'nın sanat hayatı konusunda da şöyle demiş ekin yöneticisi Serkan Ocak, Sanat Ada İçin…

“İletişim duayenlerinden (kıdemlilerinden) Prof. Dr. Haluk Şahin, uzun süredir Bozcaada’da yaşıyor. Seramik sanatçısı eşi Belgin Şahin, Bozcaada Kaymakamlığı’na ait Bozcaada Sanat Galerisi’ni beş yıldır yönetiyor. Adada sanatın kalbi burada atıyor. Galerinin arka tarafındaki ‘Itırlı Bahçe’ sanatseverlerin sık ziyaret ettiği bir yer. En son Hakan Yeleş’in ‘Çanakkale ve Bozcaada’ konulu suluboya, eski Hürriyet illüstratörü (resimleyici) Ersin Burak’ın Çanakkale Savaşı’nın 100’üncü yılı dolayısıyla büyük tuvallere yaptığı yağlıboya sergileri vardı. Şu anda ressam Cemil Onay’ın ‘Resim Bakıyorum’ sergisi devam ediyor. 15 Ağustos’a kadar açık. Eylülün ilk haftası Itırlı Bahçe’de ada konulu filmleri de ücretsiz izleyebilirsiniz. Haluk Şahin’in yeni çıkan ‘Uçuşur Ege Rüzgârında’ ile ada üzerine yazdığı dört kitabı da galeride bulabilirsiniz (Cumhuriyet Mh. Lale Sok. No: 9).”

***

Ataol bağcılık ve Şarapçılıkta tanıştığımız Soner Özdemir’in ilgisini gördüm. Geldirdiğimiz gibi döndük… İlgilenenlere şükranlarımı sunarken orada okuma fırsatını bulamadığım aşağıdaki şiirimi burada okurlarımla paylaşmayı yeğledim. Şiirime dönüşle buyurunuz birlikte içselleştirerek okuyalım, derim.

 

Burası Bozcaada

Kuzey batımızda yerleşim yerin

Bozcaada namın bütün evrende

Kışın esintili yazların serin

Tarihi zenginlik yatar sinende...

 

İskeleden adım adım Ada’da

Belgin kaliteli ortam burada

Sanat aydınlığı masmavi koyda

İki günlük yaşam sevinci bende…

 

Dıştan bozca ama içten sevimli

Homeros, Troya miti önemli

Müzesi, evleri ayrı görkemli

Eşsiz gün doğuşu gör Salhane’nde…

 

Susmaz dalgasında ilhamın sesi

Zaman ağustosun altı-yedisi

Nar Bağevi’nde kal, açar nefesi

Yaşamın nakışı ‘aşk’ olsun sende...

 

Şükran duyguları Şahin’den yan’a

Adaya daveti sanat adına

Güzel organize umut insana

Buranın tanrısı esen yelinde…

 

Etkinlik ortamlı mevsimler azdı

Durucanca gitti, gördü ve yazdı

Bir acı kahveyi yüreğe kazdı

Epik şiir yansır her köşesinde…

Muhsin DURUAN

              *