Muhsin DURUCAN

Güzel Türkçem, tatlı dilim

Ağız tadı, bal şekerim.

İnsanlarımızın kimi sözcüklerimizi yanlış yerlerde kullanması, Türkçemize gönül veren duyarlı insanları üzmektedir! Onun için hangi sözcüğü nerede kullanmaya özen gösterelim.

Nedir bu sözcükler: İlk anımsadıklarım: Atıyorum, Bizler, Evraklar,  Grup, Gurup, Kuzen, Şans, Şoke olmak… Şimdi bunların anlamlarını TDK sözlüğünden irdeleme ve araştırma sonucunu aktaralım:

 

Yanlış kullanılan atıyorum yerine örnek, varsayalım, vb. sözcüklerin kullanılması doğru olur. Top atılır, taş atılır.

*

Bizler-Sizler: Yanlış kullanılan sözcüklerdir. Biz-Siz: Bunlar çoğul anlamlı sözcüklerdir.

*

Günlük yaşamda “Evraklar” şeklinde yanlış bir kullanım görülmektedir. O zaman anlam “Belgelerler” durumunu ortaya çıkarmaktadır. Sadece evrak demek önemlidir. Evrak: Arapça.

 

--Resmî kurumlarda işlem gören belgeler.

--Kâğıt yaprakları, kitap sayfaları.

--Yazılmış kitaplar, ya da yazılar.

*

Grup: Küme, ortak özellikleri olan nesneler, varlıklar bütünü anlamına gelir. Aynı zamanda görüşleri ve çıkarları bir olan kimseler bütünü, ekip anlamında da kullanılır.

*

Gurup: Ay, güneş, yıldız vb. gök cisimlerinin ufkun altına inmesi
güneşin batması, batış çökmeye, yok olmaya yüz tutma…

 

*

İmkân, fırsat ve olanak yerine şans sözcüğünün kullanılması yanlıştır. Kelli felli ya da iyi öğretim görmüş kişiler de bu sözcüğü, üzerine basa basa yanlış yerde kullanmaktadırlar.  Şans: Fransızca.  Türk Dil Kurumuna göre Şans sözcüğü kullanıldığı yerde şu anlama gelir. Anlamı: Talih.

 

*

“Şok olmak” ve "şoke olmak" birbirleri ile sıkça karıştırılan anlatımlardır. Türk Dil Kurumuna göre anlatımın doğru kullanımı şoke olmaktır. Yani şok olmak yanlış bir kullanımdır.  Şok olmak: İngilizce. Şoke olmak: Fransızca.

 

Şoke olmak: "Birdenbire şaşırtmak, hoşa gitmeyecek bir şey yapmak" anlamlarındaki şoke etmek ve "birdenbire şaşırmak, hoşa gitmeyecek bir şeyle karşılaşmak" anlamlarındaki şoke olmak deyimlerinde kullanılan bir sözdür.

*

Kuzen: Teyze, dayı, hala ya da amcanın erkek çocuğu, erkek yeğen, böle. Yerine kullanılan çok kaplamlı bir sözcüktür. Oysa aza indirgenerek kullanılması, daha anlaşılır olur. Örneğin: Teyze oğlu, gibi…

*

Konu Türkçemiz olur da ilgili bir şiirle nakışlamak olmaz mı? İşte Güzel Türkçem Şiiri:

 

Güzel Türkçem

 

Güzel Türkçem, tatlı dilim / Ağız tadı, bal şekerim. / Düşüncemdir ilmek ilmek

Ak kâğıtta sergilemek. / Anadilim, sıcaklığım / Sesim, özüm, yüz aklığım. / Kırda çiçek, kitapta söz / Petek petek damlayan öz. / Salkım salkım üzüm bağım  / Elmam, ayvam, şirin narım./ Şiir şiir kitaplığım / Simge simge al bayrağım. / Güzel Türkçem, sevincimsin / Hem gündüzüm, hem gecemsin…