Muhsin DURUCAN

Zamansız ölümüyle Atatürk’ü ağlatan Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati… İzmir’in işgalinden sonra Balıkesir’e giderek Milli Mücadele’de çok önemli roller oynadı. Kuvayı Milliye kumandanlığı yaptı ve Yunan kuvvetlerine karşı güçlü bir direniş sergiledi. Yol kenarında bekleyen ve hastalıktan kıvranan öğretmeni kucaklayarak arabasına bindirip hastaneye taşıyan bakan… Öğretmenlerin aylığını ödemede zorluk çıkaran valiyi görevden aldıran öğretmen dostu bir insan…

***

Mustafa Necati (D: 1894, İzmir – Ö: 1 Ocak 1929, Ankara), Türk siyasetçi, avukat, öğretmen… Atatürk’ün yakın düşünce ve çalışma arkadaşlarından… Kuvâ-yi Milliye hareketinde yer almış, TBMM’nin ilk üç döneminde milletvekilliği, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, 1924 Anayasası’nın yürürlüğe konulduğu sırada Adalet Bakanlığı, Tevhidi Tedrisat sürecinde ve Harf Devrimi esnasında Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı yapmış siyasetçidir. Özellikle Millî Eğitim Bakanlığı döneminde (20 Aralık 1925 - 1 Ocak 1929) yaptığı hizmetleri belleklerden bir türlü silinemez. Yol kenarında bekleyen ve hastalıktan kıvranan öğretmeni kucaklayarak arabasına bindirip hastaneye taşıyan bakan… Öğretmenlerin aylığını ödemede zorluk çıkaran valiliyi görevden aldıran öğretmen dostu bir insan…

Mustafa Necati, 4. ve 5. Hükümet’te Millî Eğitim Bakanı olarak görev yaptı. Bakanlığı sırasında gerçekleştirdiği işlerin bazıları şunlardır:

* Maarif Teşkilatı’na dair kanunu çıkardı, eğitim işlerini valilerin kontrolünden çıkararak bakanlığın kontrolüne aldı. Kanun’da yer alan “Maarif hizmetinde asıl olan öğretmenliktir” hükmü ile öğretmenlik mesleğini itibarlı hâle getirdi; öğretmenlerin özlük haklarına ilişkin düzenlemeler yaptı.

* 10 bölge merkezinde birer öğretmen okulu inşaatı başlattı. Bunlardan ilki, bugünkü Gazi Eğitim Fakültesi Binası’nda hizmete giren Gazi Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü, ikincisi İzmir Erkek Öğretmen Okulu, üçüncüsü bugün Balıkesir Necatibey Eğitim Fakültesi olarak binasında hizmet veren Balıkesir Necatibey Muallim Mektebi’dir.

* Uzman öğretmen yetiştirmek üzere Avrupa’ya öğrenci gönderilmesini sağladı.

* Yeni bir ilkokul programı hazırlandı ve “toplu öğretim” Avrupa ile aynı anda Türkiye’de uygulanmaya başlandı.

* Ortaöğretim parasızlaştırıldı; okul kitapları bakanlıkça bastırıldı.

* Yabancı okullar denetim altına alındı.

* Köylere öğretmen yetiştirmek için Köy öğretmen okulları modeli planlandı. Denizli ve Kayseri’de köy muallim mektebi açıldı.

* Harf İnkılâbı gerçekleştirildi. Yeni harfleri öğretmek için Millet Mektepleri kuruldu, okuma-yazma seferberliği başlatıldı.

***

Eğitimci arkadaşım, uğraştaşım Osman Ünal’ı ziyaret etmek için yolumu İstanbul’un Kartal ilçesine bağlı bir bölgeye düşürdüm. Mustafa Necati Destek Eğitim Kursu’nu o yörede kime sordumsa, “Bilmiyorum!” yanıtını aldım. Bir öğretmene Mustafa Necati kimdir? Dedim. O da “Bilmiyorum!” demesin mi?

Hayretler içinde kaldım.

 

Sonunda bir şekilde arkadaşım Osman Ünal’a ulaştım. Müdür olarak görev yaptığı “Mustafa Necati Destek Eğitim Kursu” adlı kurumda güler yüzle ve içten karşıladı. Ortak konularda ayrıntılı söyleşimiz ve paylaşımımız oldu. Çalışkan mı çalışkan, enerjik ve özverili yaklaşımı hiçbir zaman gözlerden kaçmadı! Eğitimci yaklaşımı ile Osman Ünal, kurumuyla ilgili şunları söyledi:

 

“Kartal Belediyesi Mustafa Necati Destek Eğitim Kursu'nu Sn Belediye Başkanımız Gökhan Yüksel’in öncülüğünde 6 Aralık 2021 tarihinde ‘Cumhuriyet Mahallesi, Kent Sokak, No: 19/F- Kartal’ adresinde öğrenime açıldı. Belediyemizin Milli Eğitim Bakanlığı ile imzaladığı protokol çerçevesinde; 100 öğrencimizi LGS'ye; 300 öğrencimizi de üniversite sınavlarına hazırlamaya başladık. Kursumuzda Kartallı çocuk ve gençlerimize karşılıksız öğrenim bursu vermekteyiz. Öğrenciler, anılan kursumuza sınavla alınmakta, kendilerinden herhangi bir ücret istenilmemektedir. ”

 

Emeğe geçenleri kutlamak gerekir. Başöğretmenimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği gibi: Eğitimdir ki; bir ulusu ya hür, bağımsız, şanlı, yüksek bir topluluk halinde yaşatır. Ya da ulusları kölelik ve yoksulluğa terk eder.

 

*