Av. Aytül ÖZTURAN YILMAZ...

düşünen ayna ... / Av. Aytül ÖZTURAN YILMAZ

İrdelemek; bir konunun incelenmesi ve eleştirilmesi gereken bütün yönlerini birer birer incelemek, araştırmak, tetkik ve tetebbu etmek, mütalaa etmek; TDK’da aynen böyle yazıyor.

Sonra birkaç sayfa geçiyoruz ve tetebbu kelimesine bakıyoruz ... Hayır bakmıyoruz şaka yaptım.

İrdelemenin, çok yüzeysel görünmekle birlikte aslında bütünüyle beyin jimnastiği yaptıran bir eylem olduğunu söyleyebiliriz. Ancak her konu irdelenmez. Mesela hayat konusu… İrdelenecek bir yanı yok. ‘Yaşa gitsin’ denilerek savuşturulması gereken bir konudur. Araştırsan ne olur, incelesen ne. Her şey olacağına varacak. Bu kadar değişkeni içinde barındıran bir oluşum asla ve asla irdelenemezdi zaten. Hatalarından ders çıkarmak için yaşayan kimselerden değilseniz tabii ki.

Suç ve cezaları da irdelemek için artık çok geç. Beccaria gerekeni yapmış zaten, bundan sonra yaşananlar hep sonuç. Bir mevzudaki doğruluk ya da yanlışlık irdelenebilir mesela. Ama birine göre doğru olan öbürüne göre yanlış olabileceğinden sabaha kadar konuşsanız da doğru hep doğru, yanlış hep yanlış olarak kalacaktır. Zaten kelime anlamında da bir konunun bütününden söz etmiyor. Belli ki parçalardan bahsediyor.

İrdelemek, zaman da alır bu arada. Güzel, rahat, pufuduk bir koltuk bulunacak önce. Sandalyede irdeleme yapılmaz, eylemin ruhuna aykırıdır. Eh birkaç dost çağırılmış olacak. Devlet meselesi çözmüyoruz elbette ama ortaya yatırılacak konuya saygı şart. İngiltere efsanesi havasında Kral Arthur, Lancelot, Percival gibi koyulacak kılıçlar yuvarlak bir sehpaya. Merlin’in büyüleri yüzünden yaşanan sorunlar ve sayesinde kazanılan başarılar irdelenecek. Gülünecek, ağlanacak, tartışılacak herşey en üst seviyede yaşanacak. Yaşanacak ki irdeleme bir işe yarasın.

Herkes zaman zaman kafasına takılan bir konuyu irdeleme ihtiyacı hisseder. Şimdiye kadar hissetmediyse bu yazıdan sonra hissedecektir en azından. İyi yönleriyle kötü yönleriyle bir konu üzerinde yoğunlaşmak zor olsa da sunucunun mutlaka rahat ettireceğinin garantisini verebilirim.

Amaaa herşey bir tarafa, durum içinden çıkılmaz bir hale gelip arapsaçına da dönebilir. Buna da hazırlıklı olmakta fayda var.

Konuyu bir örnekle somutlaştıralım.

Robotların hayatımızdaki yerini ele alalım mesela. Mutfak robotları diyorum. Sen karıştırmıyorsun da düğmeye basıyorsun o karıştırıyor, işte bu robotik bir harekettir, faydalıdır diyor biri.

Telefonlar robot mudur diye soruyorum. Evet diyen var, yapay zeka diyen var.

Elektrik süpürgelerinin ne kadar geliştiğinden bahsediyoruz sonra. Zararlarını, insanoğlunun robotlar sülalesi karşısındaki konumunu konuşuyoruz.

Klimayı inceliyoruz, içini açıp bakıyoruz.

Lüks otomobillerin şahaneliği gözlerimizi kamaştırıyor.

Derinlemesine bir mütalaa operasyonuna geçiyoruz sonuç olarak.

Şimdi ne yaptık? İrdeledik.

Seçtiğimiz konunun bütün yönlerini çapımızca ele aldık. Kırmadan dökmeden, zaman zaman öğrendik, zaman zaman iddialaştık.

O zaman neymiş, irdelemek, verimli bir eylemmiş. Korkulacak bir şey yokmuş.

Beyin faaliyetlerini durduran ülkemizde irdelemek başta olmak üzere bu eyleme benzer eylemlerin hasretliğini çeker olduk. Ağzımız açık televizyon izleye izleye salya havuzuna dönen coğrafyamızda en azından sohbet etmenin ne olduğunu hatırlatma ihtiyacı duydum.

Hadi kapatın televizyonu. Formülünü verdim işte. Hadi bir şeyler irdeleyelim.