Özçelik ARAL

1969’da Milas Ovası’nda çiftçiliğe başladım. O zamanlar ova yolları sel yatağı şeklindeydi. Keletir yüklü bir eşek ya da traktör geçerken, yolun kenarındaki çalılara tosardı. Traktörle geçerken, çalılardan kendimi korurdum.

Çeşitli yerlerde, Kaymak Kavağı ve Balçık suları yolların üzerinden konan borularla karşıya geçerdi. Sulama olduğu gün, yolda hayvan ve traktörün geçmesine ara verilirdi. Gerçi traktör sayısı ovada 10’u aşmıyordu.

Makinalı tarımda, hububat hasadında en zor olan biçer-döerlerin yoldan geçmesiydi. Biçerdöverler tarladan tarlaya geçerek, çalışacağı yere giderdi. Bu da olgunluk göstermeyen çiftçiler arasında sorunlar yaratıyordu. Bu olay çok uzun yıllar devam etti.

Yolların genişletilmesine, ilk aşamada arazi sahipleri sıcak bakmıyordu.Belediye Başkan Vekili ollduğum 1975 yılında, ailemize ait olan tarlanın yanındaki Yeniköy yolunu genişletmek ve koşmularımı ikna edebilmek için, arazimizin kenarındaki kuru taş duvarları, en başta olmamız nedeniyle ben yıktırdım. Böylelikle bunu gören komşularımız ikna olarak, ses çıkarmadılar ve yol açıldı.

O zamanlar belediyenin hem ekonomik gücü, hem de araç parkı yoktu. Fen İşleri’nde 2. Dünya Savaşı’ndan kalma, ABD’nin Türk Ordusu’na verdiği, ordunun kullanılmaz diye iade ettiği, Maliye Bakanlığı’nca verilmiş eski bir dozer vardı. Dozerin dorsesi var, çekicisi yoktu. Milas’ta bir yerden bir yere nakledilirken, beton yollar bozulmasın diye, geçece yerlere kalas döşenip, o şekilde yürütülüyordu.

Bu koşullarda ova yollarının istenen şekilde açılması olanaksızdı.

 

YOLLAR AÇILIYOR

1980’den sonra, Belediye’nin olanakları, araç parkı genişledi; bu da yolların genişletilmesini sağladı.

Ova ahalisi arttıkça, belediye üzerindeki seçmen baskısı da arttı. Yollar once toprak olarak açıldı, dolduruldu, daha sonra çoğu soğuk asfalt, bazıları da parke döşeme oldu. Yolların açılması ile, ova ahalisinin araçları gidip gelmeye başladı. 3,5 metreyi geçen yollarda, tablalarını çıkarmış biçer döverler, kolayca tarlalara ulaştı.

 

YOLLARLA İLGİLİ SORUNLAR

Milas Ovası’ndaki yollar eskiden, tarlalardan gelen suların, aynı zamanda Sarıçay ve Balavca Deresi’ne ulaşan sel suları yoluydu. Bu yolların bir kısnının, çevre yolunun yapılması ile Balavca’ya ulaşması zorlaştı. Bu da yollarda zaman zaman su birikmesine neden oldu.

Yollar genellikle birbirine paralel yollardır. Paralel yollar arasında ara bağlantı yolları yoktur. Bu da tarım araç ve makinelerinin geçişinde, arada yol olmadığından, Milas merkeze ya da Kaymak Kavağı’na kadar giderek, tekrar geri dönerek zaman yitirmesine neden olmaktaydı.

Mutlaka, Hocaveli yolu - Yeni değirmen yolu, Eski değirmen yolu- yeni değirmen yolu, Aydın Caddesi – Devrim Caddesi arasında kestirme yeni yollar açılmalıdır.

Yollarla ilgili bu bölgelerde yaşayan çiftçilerin görüşleri alınmalı ve çözüm önerileri değerlendirilmelidir.

Bazı yollar, Kadastral paftada gözükmemektedir. Çiftçilerin, iyi niyetli, geçiş izinleri vermeleri ile kullanılmaktadır.Yollar, Milas şehri kadastrosundan sonra genişletildiği için, tapu sorunu da vardır. Bu gün geçişe izin veren çiftçilerden biri yarın yolu kendi arazisinden geçtiği için kapatabilir.

Bu genişletme, çiftçilerin iyi niyetle gösterdikleri uyum ile sağlanmıştır. Yarın bir sorunla karşılaşmamak için, genişletilen yol kenarındaki arazi sahipleri saptanarak, onlardan iyi niyetle tapu terk işlemlerinin yapılması istenmelidir. Belediye Başkanı ve yardımcıları bu işi üstlenirse, çiftçilerin kolaylıkla ikna edilebileceğini düşünüyorum.

Doğal olarak, bu işin bir gideri olacaktır. Bu gideri çiftçilerin karşılaması düşünülemez. Belediye bu yükü üzerine almalıdır.

Bu arada ovada yeni bir durum da ortaya çıkmıştır. Çiftçi olmayanlar, yeni araziler satın almakta, burada çiftlik evi, kır evi, malikane ya da bahçe evi adı altında, yeni yerleşimler oluşturmaktadır. Çiftçiliğin belirli, geçmiş töreleri, geçiş hakları, komşuluk hakları vardır. Bunlar gelenekseldir. Fakat yeni gelenler bunlara, çiftçi olmadıkları için uymamakta, bütün parseller yolla direk bağlantısı olmadığından, içinden geçişlere izin vermemektedir. Bu da ayrıca bir sorun olmuştur.

 

SU İLETİM HATLARI

Milas Ovası’nın içinden 6 su iletim hattı geçmektedir.

1.Sarıçay Su kuyuları, su depose, iletim hatları. Bunlar 2 tanedir. Birisi Font (döküm) diğeri ise çelik borudur. Bu hatlar şimdilik kullanılmamaktadır.

2.Beçim-Dımdım su iletim hattı. Bu hat Beçin’den başlayarak, Beçin, Menteş ve Milas Ovası’nın içinden geçerek, Burgaz yeni su deposuna ulaşmaktadır. Şu anda Milas’ın suyunu ileten hattır.

3.Kargıcak-Labranda Memba Suyu Hattı. Bu, şişeleme suyu fabrikasına giden hattır. Aslında döküm boru olduğu halde, son kısmı plastic boruya dönüştürülmüştür. Şişeleme Fabrikasına gelirken, yerleşim yerlerinin içiden geçmektedir.

4.Akgedik Barajı ve yeni Arıtma Tesisi arasındaki yeni döşenen iletim hattı. Yeni döşendiği için, şimdilik yapılaşma sorunu yoktur.

5.Akgedik Barajı güney bölgesi sulama iletim hattı. Bu hat çiftçilerin yeraltı sulama tesisidir. Her an üstünde yapılaşma olabilir. Bunları anlatmamın nedeni, bu altı hat üzerinde çiftçilerin yapılanma yapması yasaklanmalı ve önlenmelidir. Bu olmadığı takdirde derinde kalan hatların onarımı ileridi olanaklı olmayacaktır. Bu iş MUSKİ ve DSİ’ye düşmektedir.

 

BALÇIK ESKİ SU KANALLARI

Sarıçay’ın suyunun Milas Ovası’nı sulaması amacıyla, yeni ve eski açık olmak üzere toprak su kanalları vardı. Bu kanalların büyük bir kısmı 1974 yılında Toprak-Su tarafından beton kanal haline getirilmiştir.

Uzun yıllar kullanılan bu kanallar, Akgedik Barajı’nın kapalı iletim hatlarının sulamaya açılması ile devre dışı kalmıştır. Bu gün kullanılmamaktadır.

Çiftçi arkadaşlarımla yaptığımız sohbetlerde, bu kanalların çiftçi servis yoluna dönüştürülmesini zaman zaman tartışıyoruz. Ben de olumlu buluyorum.

Fakat, duyumlarıma göre bazı çiftçiler, kanallalrı bozarak, arazilerini genişletmeye çalışmaktadırlar.

Kanallar, Milas Ovası’ndan kadastro geçmesinden once olduğu için, kadastral paftalara su kanalı olarak işlenmiştir. Kanallar kamunun malıdır. Kimseye ait değildir.

Bu kanalların konumu, belediyece oluşturulacak bir kurulla, hem yerinde hem de kadastral paftalar üzerinde incelenmelidir.

Daha sonra kanala komşu parsellerin sahiplerinin de olumlu görüşü alınarak, en azından traktör servis yolu (2,5 m. genişliğinde), bu da olmazsa, bu kanallar doldurularak düzeltilip, çiftçilerin yaya yolu olarak kullanılabilir.

Bu konuda ilgililerin bir çalışma yapmasını dilerim.