Özçelik ARAL

Bir bölgede ağaçlandırma yapasaksanız, o bölgenin toprak ve iklim koşullarını çok iyi bilmek zorundasınız.

MİLAS’IN İKLİMİ

Milas suptropikal iklim bölgesinden 9. Zondadır. İklim bölgeleri zonlara ayrılmıştır. Milas dondan ari olan 10. Bölgenin hemen altında, 9. Zonda yer alır.

Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Türkiye ortalamasının üzerinde, 600-700 mm. yağış olur. Toprakları çok çeşitli gruplardan oluşur.

Milas’ın ağaçlandırılmasına kafa yormaya başladığım yıllarda bu konuyu çok yönleriyle araştırdım.

İşin ucuza mal olması, devamlı işçilik istememesi nedeniyle, kötü topraklara dahi uyabilen, hızlı gelişen, az su isteyen ağaçları düşündüm.

Hocam Prof. Dr. Ercüment Orçun, 60 yıl once bu konuları araştırmış ve 1975 yılında yayınladığı kitabının sonunda, bu niteliklere uyan ağaçların listesini saptamıştı; ben de bunlara kendi deneyimim ve gözlemlerim sonunda saptadığım ağaçları ekledim.

Çok paranız olabilir, ağaçlandırma yapmayı düşünebilirsiniz, burada önemli olan, ağaçlandıracağınız bölgeye uyumlu ağaç tür ve cinslerinin seçilmesidir. İklime uymayan ağaçlar seçerseniz, bir süre sonra bunların kuruduğunu görürsünüz.

Sizi iki ilginç örnek vereceğim. 10 yıl kadar once hava alanına gidiyordum, Bodrum Bulvarı üzerine Çınar Yapraklı Akça Ağaçların dikildiğini gördüm.  Bu ağaçlar Milas’ın sıcağına ve kurağına dayanamazlardı. Önce yaprakları kavrulacak ve sonra kuruyacaklar dedim. İkinci geçişimde yaprakları kavrulmuştu. Üçüncü geçişimde ise, meslek bilmeyenler tarafından dikildiği için sökülüp, yanlışları ortadan kaldırılıyordu.

Bunun gibi, yakınımızdaki Bodrum, Güllük ve Ören’de kolaylıkla yetişen Japon Gülleri’ni Milas’ta kolaylıkla yetiştiremizsiniz, don vurur.

Ayrıca yüksek ve nemli rakımların ağaçları olan Köknar, Ladin gibi iğne yapraklı ağaçlar Milas’ta yetişmez.

Bu nedenle ağaçlandırmayı yapacak elemanların bu konuları bilmesi gerekir. Milas deneme ve öğrenme yeri değildir.

ENAYİ AĞAÇ

Böyle bir deyim yoktur. Bunu ben kendi araştırmalarım sonucunda, kuraklığa dayanıklı, fazla su istemeyen, hızlı büyüyen ağaçlara verdiğim özel bir deyimdir.

NASIL BİR AĞAÇLANDIRMA YAPILMALIDIR

Öncelikle cadde genişliği göz önüne alınmalıdır. Geniş cadde ve bulvarda uzun boylu, her dem yeşil ağaçlar kullanılır. Dar sokaklarda ise kışın yaprağını döken türler kullanılır. Çünkü kışın yapraklarını döktükleri için, evlere güneş girmesini, yazın da sıcaktan korunmayı sağlar.

KALDIRIM DİSİPLİNİ

Ağaçlandırmada en büyük sorunlardan biri de, vatandaşın kaldırımı kendisinin sanması ve benimsemesidir. Halbuki kaldırım, belediyenin de değil, kamuya aittir. Bu nedenle, bazıları yapılan ağaçlandırmaya karşıdır, dikilen ağaçlara zarar vermekte, hatta yok etmektedir. Bunun çok ilginç örneklerini gördüm. Ağacı söküp yerine beton dökenler, hatta kimyasal madde dökerek ağaçları kurutanlar vardır.

Ağaçlandırmalar belediye elemanlarınca sıkıca izlenmeli ve korunmalıdır. Vatandaşla karşı karşıya gelindiğinde, özellikle Belediye Başkanı, elemanlarına sahip çıkarak, sorunları çözmelidir.

KORU VE KÜÇÜK PARK ALANLARININ AĞAÇLANDIRMASI

Daha önceki bir yazımda, koru yapımının en ucuz yeşili yatırımı olduğunu belirtmiştim.

Milas İmar Planında, Sodra eteklerinde epeyce bir geniş alan park olarak ayrılmıştır. Fakat burada arazi yapısının uygun olmaması nedeniyle, park yapılamaz. Ancak setler yapılarak, ortaya çıkacak alanlarda koru yapılabilir. Tabii ki buraya enayi ağaçların dikilmesi de çok uygun olur.

Ayrıca İmar Planında park olarak belirtilen tüm alanların parklar yapılması, iklim değişikliği ve su sıkıntısı nedeniyl, küçük korular yapılarak kullanılabilir.

Bu küçük koruların içi, bölge için otopark ve çocuk bahçeleri olarak değerlendirilebilir. Çok ucuza mal olacak bu yatırımlar, belediye yönetimince yeğ tutulmalı ve yeni uygulamalarda öncelik taşımalıdır.

ELEKTRİK İLETİM HATLARININ ALTINDA AĞAÇLANDIRMA

Kentin içinden geçen, yeraltına alınmamış bir çok eletrik iletim hattı vardır. İletim hatlarının ne zaman yer altına alınacağı belli değildir. Bu nedenle, ağaçlandırma yapılırken, tele ulaşamayacak ağaçlar seçilmelidir.

Park Bahçe yöneticileri ön görüşlü olmalıdır. Balavca’nın kenarındaki elektrik iletim hattını göremeyenler, buraya Çınar ağaçları diktiler. Daha sonra ağaçlar büyüdü, şehrin elektrik dağıtım şirketi elemanları tele değeceği için ağaçların tepesini kestiler ve çirkin görünüm ortaya çıktı. Belediye elemanı teli görmeden ağaçlandırma yapmıştı.

Hayıtlı Mahallesindeki Manolya Caddesi’nde ağaçlandırma yaptım. 20 yıl once caddenin bir tarafına Gravillea ağaçları dikerken, karşısındaki telin altına da Güney Feneri ağaçlarını diktim. Caddede 20 yıldır bir sorun yok.

Önemli ön görüştür.

GÜRÜLTÜYÜ ABSORBE EDEN VE KÖTÜ HAVA KOŞULLARINA DAYANIKLI AĞAÇLAR

1960 yıllarından beri Almanya’da yukarıda belirttiğim konularda araştırmalar yapılmışır.Ben bunları okuyalı yaklaşık 50 yıl oluyor.

Mutlaka Türkiye’de değerli araştırmacılar bu konuları da incelemişlerdir. Ana bulvarlardan çok fazla araç geçtiği için, hem gürültü, hem de kötü hava koşulları oluşmaktadır. Ağaçlandırmada çalışan ve de ileride çalışacak teknik elemanların, bu konuları inceleyip ona göre ağaç seçmesi önemlidir.

ENAYİ AĞAÇLAR VE DİĞERLERİ

Değişen iklim koşulları ve kuraklık nedeniyle enayi ağaçların kullanılması park bahçe ağaçlandırması açısından daha doğru olacaktır.