A.Coşkun Efendioğlu

A. Coşkun EFENDİOĞLU

Anayasa Referandumu süreci, beklendiği gibi pek çok şaibeli karar sonrası belli oldu. Başta CHP olmak üzere Vatan Partisi ve HDP’nin Türkiye’nin pek çok yerinde büyük itirazları var. Bu anlamda henüz Yüksek Seçim Kurulu’nca resmi sonuçlar açıklanmadı ama, resmi olmayan sonuçlara göre Evet oyları % 51,41 olarak açıklandı ve buna göre, Anayasa değişikliği kabul edilmiş oldu.

 

AKP’NİN İŞİ ZOR

Öncelikle söylenmesi gereken, bu oy oranlarıyla AKP’nin, her ne kadar Anayasa değişikliği kabul edilmiş olsa da, bu ülkeyi yönetmesinin zor olduğudur.

Bilindiği gibi, bu anayasa değişikliği, bir-iki maddesiyle hemen yürürlüğe girecek. Ama esas gövdesi 2019’da uygulanmaya başlayacak. Tabii, eğer Erdoğan bir erken seçim kararı alıp Cumhurbaşkanlığı ve Meclis seçimlerini yenilerse, yapılacak seçimlerden sonra yürürlüğe girmeye başlayacak ve Erdoğan, istediği yetkilere yasal olarak kavuşmuş olacak.

Bunu yapacak mı, göreceğiz, ama referandum sonucu oluşan Türkiye haritası bize, AKP’nin işinin zor olduğunu gösteriyor.

Bilindiği gibi, bu Anayasa değişikliği hazırlığı sürecindeki tartışmalar sırasında, ülkemizin en yetkin Anayasa Profesörleri, mevcut meclisin yeni bir Anayasa yapmasının sakıncalarını hep dile getirdiler ve Anayasa gibi bir temel yasanın mutlaka, Anayasa yapmak için oluşturulacak bir “Kurucu Meclis” eliyle ve nitelikle çoğunluğun kabulüyle oluşturulması gerektiğini, aksi takdirde herhangi bir yasa gibi, kısa sürede tartışılmaya başlanacağını ve bunun da kısa süre içinde rejim tartışmalarını yeniden tetikleyeceğini belirttiler.

Ama başta Cumhurbaşkanı Erdoğan olmak üzere AKP’liler, bu sözlere hiç itibar etmediler; hatta duymazdan geldiler, boğmaya çalıştılar. Bu konularda doğru dürüst bir tartışma ortamı bile oluşmasına müsaade etmeden, kuşkusuz MHP lideri Devlet Bahçeli’nin olağanüstü desteğiyle, kavga-gürültü meclisten geçirerek referanduma götürdüler.

Şimdi sonuç ortada. Ülkenin neredeyse % 50’sinin karşı olduğu bir Anayasa metnine dayanarak, şimdi, zaten pek çok iktisadi, uluslararası ve siyasi sıkıntının içindeki bu ülkeyi yönetmeye çalışacaklar..

Ülkemizi bu koşullarda büyük sıkıntıların beklediğini belirtmek zorundayız. Gittikçe büyüyen ve önümüzdeki aylarda daha da yoğunlaşarak ülkemizin karşısına çıkacak olan iktisadi sıkıntıların yanında, halihazırda büyük bir uluslararası anlaşmazlık konusu Ortadoğu batağı nedeniyle, yine bu hükümetin yanlış politikaları sonucu sürüklendiğimiz Suriye batağında, daha büyük sorunlarla boğuşmak zorunda kalacağız.

Öte yandan bizzat AKP iktidarı, halâ kendi içinde stabil değildir. Bizzat AKP’nin kendi bağrında büyütüp geliştirdiği FETÖ’nün pek çok uzantısının AKP içinde olduğu herkesin malumudur. Bir darbe girişimi yapacak kadar ülkenin yargısı, ordusu, bürokrasisi ve siyasetinde kök salmış bir ekibin, AKP yapısı içinde ve hatta parlamentoda uzantılarının olmaması akla uygun değildir. Önümüzdeki dönem, içte de nice sıkıntılar yaşanacağını herkes görüyor ve söylüyor zaten. Bunların hangi biçimlerde ve yoğunlukta yaşanacağını, ancak yaşayarak görebileceğiz.

Bu noktada, zaten bütün yetkilere haiz olmasına, ülkeyi de darbe girişimi nedeniyle KHK’larla yönetiyor olmasına karşın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bütün yetkileri kendi elinde toplamasına yasal olarak da imkan veren böyle bir Anayasa’yı bu kadar fazla istemesinin nedeninin, bizce, bizzat kendi etrafına karşı ne kadar kuşkulu ve ürkek olmasından kaynaklandığını eklemek gerekmektedir. Erdoğan, böylelikle, herhangi bir noktadan kendi üstüne gelinmesini önleyebilmek için, Anayasa Mahkemesi’nden Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu’na kadar her yeri tam kontrol altına almak istemektedir.

Bu koşullarda, üstelik İstanbul ve Ankara’nın da 15 yıl sonra ilk kez “Hayır” cephesinde yer aldığı koşullarda, bütün Ege ve Akdeniz bölgesinin de genişleyen bir şekilde “Hayır” cephesinde yer aldığı bir Türkiye haritasında AKP’nin işi zordur.

 

SONUÇLAR NEYİ

GÖSTERİYOR?

Kuşkusuz bu seçim sonuçlarını, en son seçim olan Kasım 2015 seçimi sonuçlarıyla birlikte ele aldığımızda, karşımıza kabaca, ama net bir şekilde şu sonuçlar çıkmaktadır. AKP+MHP bloğunun aldığı oylar eğer % 51 ise, MHP’nin oyları nerdedir? Çünkü AKP o seçimde tek başına % 49,5 oy almıştı. MHP de % 11.90 oy aldığına göre, toplam % 61.4 oy almaları gerekirdi.

Nisan 2017 referandum sonuçları sonucu oluşan haritaya bakınca bu iki partinin oylarında % 10 kayıp gözüküyor. Ya MHP’lilerin hemen hemen hepsi, genel merkezin aksine “hayır” oyu kullandı, ya da…

Ama haritaya bakınca, kabaca şunlar söylenebilir: AKP’nin oylarında, özellikle batıya doğru geldikçe bir miktar kayıp vardır. MHP’nin oyları ise genel merkezin tersine, ana gövdesiyle, büyük ölçüde, özellikle batı kesimlerinde “hayır” cephesinde yer almış, ama İç Anadolu ve Doğu Anadolu’daki MHP’liler büyük çoğunlukla “evet” oyu kullanmışlardır. Ama MHP’nin en az yarısından fazlasının “hayır” diyerek genel merkeze muhalif kaldığı söylenebilir.

CHP’nin oylarında önemli bir artış olduğu gözleniyor. Öte yandan, belki de bu seçimlerin en önemli sonuçlarından biri HDP oylarına yöneliktir. Eş Genel Başkanları ve pek çok milletvekilleri ve belediye başkanları cezaevlerinde olmasına karşın HDP, genel merkezi ve büyük gövdesiyle, yaygın medyada vaaz edilenin tersine, geçmişte de söyledikleri gibi bu ülkenin bölünmesine, eyalet sistemine karşı olduğunu, “Hayır” oyu vererek göstermiştir. Evet, özellikle doğu vilayetlerinde Kürt oylarında bir miktar azalma olduğu söylenebilir. Ancak bu oyların, HDP’ye geçici olarak verilen ve eyalet sistemini savunan Barzanici Kürt aşiretlerinin oyları olduğu açıktır. Ama HDP, esas gövdesiyle, hem ayrılıkçılığın, hem de eyalet sistemine de açık olan başkanlık sisteminin karşısında olduğunu sandıkta göstermiştir.

 

SONUÇ OLARAK ..

Yaplan itirazlar nedeniyle henüz kesin olmayan sonuçlara göre % 51 küsurluk oyla kabul edilen yeni anayasa ile Erdoğan ve AKP iktidarının bu ülkeyi yönetebilme şansı son derece zor görünmektedir. Ve görünen o ki, bundan böyle, Erdoğan’ın, önümüzdeki dönemde Devlet Bahçeli gibi bir şansı da olmayacaktır ...