A.Coşkun Efendioğlu

Milas’ın tarihi ve kültürel mirasıyla önemli bir turizm destinasyonu olduğunu yıllardır söyleyip dururuz. Hep, bir Safranbolu gibi, Şirince gibi neden olmayalım deriz. Haklıyız da, büyük çoğunluğu kentin 80’lerdeki gelişmesi sırası ve sonrasında, antic Mylasa’nın tarihi kalıntıları Sarıçay kenarına vb. omoloz olarak dökülmüşse de, bir Gümüşkesen anıtı, Baltalı Kapı, Hekatomnos Mezar Anıtı, tarihi su kanalları gibi eşsiz antik mirası hâlâ ayakta. Başta Beçin olmak üzere Labranda, Euromos, İasos, Keramos, Herakleia, Lagina, Stratonikeia, Alinda, alabanda, Bargilya gibi tarihi ören yerleriyle çevrili olduğu da açık.

Bir de, bütün bu antik Karya uygarlığı kalıntıları, Osmanlı döneminin hâlâ ayakta olan yüzlerce eski konağı, avlulu evleri, özgün kapı, pencere ve bacalarıyla iç içe bir şekilde yaşıyor. Gün geçtikçe, zamanın yükü ve rüzgar ve yağmurların etkisiyle yıkılarak aramızdan ayrılsalar da, yüzden fazlası kurtarılmayı bekleyerek yaşamaya devam ediyor. Restore edilerek kurtarılan birkaçı dışında, hâlâ bunları kurtarmayı umut edebileceğimiz bütünlüklü bir plan, proje ve çaba yok.

Peki bu tarihi ve kültürel zenginliğimizden faydalanabiliyor muyuz? Var mı Milas’ın turizm pastasından aldığı bir pay? Tarihi Salı Pazarımız eski cazibesini kaybettiğinden beri, alıştığımız turist otobüsleri de artık yok. Yani, geçmiştekinden de gerideyiz bu konuda.

Ama nasıl olsun ki?

Bunlardan belki de en önemlilerinden, o güzelim Gümüşkesen Mezar Anıtı yaklaşık 10 yıldır hapis! Yanında müze yapacağız diye, inşaat var diye, yüksek perdelerle görünmez kılındı. Bir sure sonra baktık ki, Gümüşkesen’i müze denilen beton binayla sarmalayıp, zaten hapsetmişler. O ihtişamlı mezar anıt, devasa betonlar arasında kaybolup gitmiş. Tarihi peyzajı yok edilmiş. Oysa, Gümeşkesen’i uzaktan görmek ve seyretmek, yakınına gelip sütunlar üzerindeki o muhteşem çatısı içindeki geometrik süslemeleri izlemek kadar güzel ve anlamlıdır.

Sonra da, müteahhit işi yarım bırakıp gitmiş. Kimse açıklamıyor ne olmuş.. Ama Gümüşkesen Anıtımız hâlâ hapis. Milletvekili Yavuz Demir, bu büyük tepki çeken müze inşaatının nihayet yıkılacağını ve Gümüşkesen anıtı’nın yeniden ortaya çıkacağını söyledi aylar öncesi. Ama hiç bir hareket yok.

Gümüşkesen Anıtı hâlâ hapis! Milaslılar, dışardan eş-dost ziyarete geldi mi, ilk once, haklı bir övünçle, Gümüşkesen Anıtı’na götürürlerdi misafirlerini. Turistler, yüzlerce metre yürümeyi göze alarak, Salı Pazarı’ndan oraya görmeye giderlerdi Gümüşkesen’i. Milas’ın alameti farikasıydı çünkü.. Ama 10 yıldır, gitseler de göremiyorlar. Çünkü inşaat gerekçesiyle, içeri kimse alınmadığı gibi, dört bir yanından yüksek perdelerle kapatıldığı için, dışardan bile görünmüyor.

Neden o kadar yüksek perdelerle kapattılar orayı? İnşaat alanı tehlikeli diye denilebilir. Ama bence, içerde yapılan katliamı görmememiz, görülmemesi için diye düşünüyorum şimdi!..

Ve, inanın bir gün “Gümüşkesen Anıtı Çalındı” dense, inanasım gelir.

Çünkü kimsenin ruhu bile duymaz!.

Bir de, müze diye Gümüşkesen Anıtı’nı betonlarla çevreleyen o projeyi kim yaptı, hangi Turizm yetkilisi o projeyi onayladı, hangi Arkeologlar geçit verdi, destekledi, ya da sesini çıkarmadı diye düşünmekten de alakoyamıyorum kendimi.