Prof. Dr. Kemal Kocabaş

23 Kasım 2019 Cumartesi günü sabah saat 10.00’da Balçova Belediye Başkanı Sayın Fatma Çalkaya ile Yeni Kuşak Köy Enstitüler Derneği (YKKED) Genel Merkezinin İzmir’de yaşayan Köy Enstitülüler için düzenlediği kahvaltı vardı. Sabah 9.00’da Balçova Belediyesi Orman içi kafenin önünde heyecanla kahvaltıya gelecek Köy Enstitülü büyüklerimizi bekliyorduk. Kaç kişi geleceklerdi, 1978 yılında çok erken yaşta kaybettiğim sevgili babamın Kızılçullu’dan sınıf arkadaşlarından gelecek var mıydı? gibi sorular vardı beynimde. Saat 10.30’da 80 Köy Enstitülü öğretmen, yakınları ve YKKED ailesiyle 130 kişilik kahvaltı başladı. Dikili’den, Ödemiş’ten ve İzmir’in her köşesinden gelmişlerdi. Yaşlıydılar, yorgundular, heyecanlıydılar ama yüzleri gülüyordu, mutluydular. Bazıları enstitü diplomalarının fotokopisini çekmiş onurla yakalarını yapıştırmıştı. Uzun süredir görüşmedikleri arkadaşlarıyla sarılmalar, kucaklaşmalar ve gülümseyen yüzler…
Köy Enstitülerinin kuramcısı İsmail Hakkı Tonguç, ülke gereksinmelerinden doğan Köy Enstitüleri işlevsel eğitimini "Uygulanmayan bilgi boş ve gereksiz bilgidir. Bir şeyi yapabiliyorsak, aynı zamanda biliyoruz demektir” ifadeleriyle anlatır. Bu eğitim sisteminin yetiştirmeyi hedeflediği öğretmenler için “Köy, işten kaçan, nefret eden pasif öğretmene değil, işi seven, ona sarılan, iş vasıtasıyla yurdu şenlendirecek olan canlı, hareketli öğretmene muhtaçtır. Yeni öğretmenler, bireyleri iş içinde yoğura yoğura, sakinleri saadet denizinde yüzen bir vatan yaratmalıdır. Yurt, yoksul insanların değil, varlıklı ve mesut insanların yurdu haline gelmeli; onun her tarafından neşe, sağlık ve bahtiyarlık fışkırmalıdır. Bu ülküye yaklaşmanın ana şartlarından biri, köye iş yapmasını bilen öğretmeni ve iş araçlarını sokmaktır” tanımlamalarını yapar. Hedef Cumhuriyetin aktif, idealist, toplumsal sorumluluk duyan, akıl ve bilimi rehber edinen, köye modern tarım ve hayvancılığı, aydınlanma düşüncesini taşıyacak, “Canlandırılacak Köy” düşünü yüreğinde hisseden öğretmeni yetiştirmekti.
Kahvaltı salonunda Tonguç’un düşünü köylere, Anadolu’ya taşıyan enstitülü öğretmenlerin çok zor koşullarda görevlerini yapmaların dinginliği, rahatlığı vardı yüzlerinde. Yaşları 85-95 aralığındaydı ve hepsi söz alıp konuşmak istiyordu. 1945 Kızılçullu Köy Enstitüsü çıkışlı, sevgili babamın sınıf arkadaşı iki enstitülü öğretmenimle sevgiyle kucaklaştım ve böyle bir kahvaltıyı düzenlediğimiz için arkadaşlarımızla birlikte iyi bir şey yaptığımızı hissettik. Gelecek yıl belki hiç yan yana gelemeyeceklerdi… Kahvaltı devam ederken YKKED- Mandolin topluluğundan iki arkadaşımızla birlikte enstitülü öğretmenlerimiz salonla “Ziraat Marşı, Öğretmen Okulları Marşı ve Dostluk” parçalarını hep birlikte coşku ile söylediler. Açılış konuşmamda YKKED olarak enstitülü büyüklerimizle onur duyduğumuzu, öğretmenlik meslek onura yaptıkları çok değerli katkılarının asla unutulmayacağını ve YKKED olarak onların kültürel mirasını geleceğe taşımak adına yaptıklarımızı anlatarak “Sizler Anadolu’da Işık Saçan Öğretmelerdiniz” diyerek onları sevgiyle selamladım. Daha sonra mikrofona üç dönem Balçova Belediye Başkanlığı yapan ve YKKED imecesine çok değerli katkılar yapan arkadaşımız, dostumuz Mehmet Ali Çalkaya geldi. Balçova Belediyesinde başkanlığı döneminde tüm projelerinde enstitü felsefesini temel aldığını ifade ederek enstitülü öğretmenlerimizi selamladı. Daha sonra söz alan yaklaşık 15 enstitülü öğretmen enstitülü yıllara dair anılarını salonla paylaştılar. Öğle saatlerini aşmıştık, veda zamanı gelmişti. Fotoğraflar çekildi, tekrar buluşmaya dair dilekler ifade edildi ve sevgiyle –dostlukla salondan ayrıldık. Bu satırlardan buluşmayı sağlayan Balçova Belediye Başkanı Sayın Fatma Çalkaya’ya ve etkinliğin gerçekleşmesini sağlayan arkadaşlarımıza teşekkürlerimizi, dostluklarımızı iletiyoruz.
Son aylarda İzmir’de YKKED-Bornova ve YKKED Buca-Kızılçullu şubelerimizi kurarak İzmir’deki şube sayımızı dörde çıkardık. Aydınlanma ve Köy Enstitüleri düşüncesi İzmir’de bundan böyle daha gür bir sesle her yerde karşılık bulacak. İzmir şubemiz öğretmenler gününü 24 Kasım’da bir panel yaparak, Karşıyaka şubemiz 24 Kasım sabahı bir kahvaltıyla öğretmenlerimizi selamladı.
İzmir’de son kurulan Buca-Kızılçullu şubemiz de 26 Kasım 2019 günü Buca Belediyesi ile birlikte “Cumhuriyet Eğitim Devriminden Günümüze Eğitim ve Öğretmen” başlıklı bir mini çalıştayla öğretmenler günü imecesinde onurla yer aldı. Buca Belediyesi Kültür ve Sanat merkezinde Saat 14. 00’te başlayan etkinlik YKKED-Mandolin topluluğunun enfes konseriyle başladı, kulaklarımıza Cumhuriyet Müzik Devriminin ve halk müziğimizin tınılarını adeta nakşettiler. Buca-Kızılçullu Şube Başkanı Hüseyin Bozdağ ve Buca Belediye Başkanı Erhan Kılıç’ın açış konuşmaları sonrası birinci panele geçildi. Panelin yönlendiricisi Prof. Dr. Kemal Kocabaş, günümüz eğitim sisteminin durumunu istatiksel bilgilerle verdiği konuşmasında KPSS -ÖABT sınavında eğitim fakültesi çıkışlı öğretmenlerin başarı düzeylerini, eğitimdeki nitelik kaybını, nitelikli öğretmen yetiştirmenin önemini ve Köy Enstitülü öğretmenlerin eğitim kahramanı olarak yaptıklarının altını çizdi. Daha sonra ilk sözü alan Ankara Milletvekili Gamze Taşcıer, TBMM’nde Hasanoğlan Köy Enstitüsünün olduğu mekanlarda üniversite açılmasına dair verdiği önergeyi, ülkedeki siyasal iklimi ve artan kadın cinayetleri, eğitimin dinselleştirilmesinin yarattığı sorunları konuşmasında dile getirdi. İvriz Köy Enstitülü öğretmen-yazar Mevlüt Kaplan Köy Enstitülerinde sanatla ve işle nasıl yetiştirildiklerini ve Anadolu’da öğretmen olarak neleri başardıklarını anılarla anlattı. Önceki dönem Denizli Milletvekili öğretmen-yazar Mustafa Gazalcı’da öğretmen yetiştirme tarihi, kapatılış süreçleri ve nasıl bir öğretmen anlamında günümüzde neler yapılmalı başlıklarıyla konuşmasını tamamladı. Birinci panel sonrası 10 dakikalık çay molası sonrası ikinci panele geçildi.
İkinci panelin yöneticisi YKKED-Genel Başkan Yardımcısı Dr.Semiha Günal’dı. Günal, eğitimin temel sorunlarını özetledikten sonra ilk sözü Prof.Dr. Ayfer Kocabaş’a verdi. Ayfer Kocabaş, Bursa Kız İlköğretmen Okulundaki, Buca Eğitim Enstitüsündeki öğrencilik süreçlerini değerlendirerek önerilerde bulundu. Daha sonra söz alan Doç.Dr. Ahmet Yıldız öğretmenlik profilinin değişimine dair ilginç, ufuk açıcı bir konuşma yaptı. Hababam Sınıfı filminin 20 yıl arayla çekilen iki farklı versiyonunda öğretmen ve okul sahibi kimliğinin değişimine dair saptamalarda bulundu. Günümüzde neo-liberal politikalarla ve dinselleştirilen eğitim politikalarının örtüşerek “teo-liberal” bir öğretmen kimliği doğduğunu ve bu kimliğin modernleşmeci, devrimci öğretmen kimliğinden çok farklı bir fotoğraf sergilediğine işaret etti. Konuşmasını sosyal demokrat belediyelerin eğitim sorunlarını mutlaka gündemlerine almalarını ve bunu ciddi bir iş olarak algılamalarını ve ilericilerin yerel yönetimlerde halkevleri gibi günümüze özgü yeni projeler üretmesinin altını çizdi. Panelin son konuşmacısı Doç. Dr. İdris Şahin de kamusal eğitim ve öğretmen yetiştirme konusunda görüşlerini ifade etti. Panel sonrası konuşmalar yemekte heyecanla devam etti.
YKKED-Genel Merkezi 24 Kasım Öğretmenler gününde eğitim fakültesindeki öğretmen adayı öğrencilere dağıtmak için “Kitap İmecesi” adıyla son üç ayda bir kampanya düzenledi. Yaklaşık 160 arkadaşımız bu kampanyaya destek verdi. Bu destekle 720 kitap dağıtabiliyorduk. 22 Kasım günü Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesinde 240 kitabı Adana şubemizdeki arkadaşlarımız öğrencilere sevgiyle armağan etti. 25 Kasım günü Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesinde Mersin şubesindeki arkadaşlarımız kitap dağıtacaktı. Köy Enstitülü öğretmenlerin öğretmenlik deneyimlerini konu alan kitapların dağıtımına dekanlık izin vermedi, dağıtamadık. Mersin şubemiz öğrencileri dernek binasına davet ederek bu dağıtımı yapacak. Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi için dekanlığa başvurduk, rektörlükten izin alın dediler. Rektörlüğe başvurduk ama oradan da yanıt gelmedi… Son 240 kitabı 7 Kasım 2019 günü Buca Eğitim fakültesinde yapılan öğretmenler günü töreni sonrası Kızılçullu şubesindeki arkadaşlarımız öğrencilerle buluşturdu. YKKED olarak amacımız Cumhuriyet Eğitim Devriminin en önemli kazanımı olan Köy Enstitüleri düşüncesini eğitim fakültesi öğrencileriyle buluşturmaktı.
Eğitim fakültelerinde Aydınlanma ve Köy Enstitüleri kitaplarını dağıtmak zorlaşmıştı. Kitap imecesine ve dağıtımına katkı veren tüm dostlarıma sonsuz teşekkürler.