Prof. Dr. Kemal Kocabaş

“Aydınlanma, Kişinin Kendi Aklını Kullanmaya Cüret Etmesidir... Aydınlanma, İnsanın kendi suçu ile düşmüş olduğu ergin olmama durumundan kurtulmasıdır.” KANT

“Aydınlanma İnsan Olmaktır” Ataol BEHRAMOĞLU

            Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği (YKKED) “2018 Aydınlanma  Buluşması” 5-7 Ekim 2018 tarihleri arasında  Eskişehir’de büyük bir katılım ve coşkuyla gerçekleşti ve adeta bir aydınlanma okulu işlevi gördü. YKKED-Eskişehir şubemizin ev sahipliğinde, Eskişehir Büyükşehir, Tepebaşı ve Odunpazarı belediyelerinin imecesiyle   gerçekleşen etkinliğe YKKED şubelerinden gelen yol arkadaşlarımız ve Eskişehirli dostlarımız katılarak  katkı verdiler.

            5 Ekim 2018 Cuma günü sabah YKKED-Whatsapp  gruplarında,  ülkenin her köşesindeki YKKED şubelerinden Eskişehir’e yola çıkan yola çıkan  arkadaşlarımızın “iyi yolculuklar” mesajları vardı. Cuma akşamı dört yüz kişi ile  bir otelin yemek salonundaydık.  Heyecanlı kucaklaşmalar,  arkadaşlarımın yüz ifadelerinde umutsuzluğa hayır diyenlerin kararlılığı  vardı. Müzik, yemek ve paylaşımlarla YKKED,  Eskişehir’e  merhaba diyordu.

            YKKED’nin , kuruluşundan bu yana yaptığı çalışmalarda;  Köy Enstitüsü gerçekliğini tekrar topluma sunma, böyle bir gerçekliğin farkına varılması, Köy Enstitüsü kültüründen yerel yönetimlerin nasıl yararlanabilecekleri konusunda bir duyarlılık üretmesi, Köy Enstitüleri kültürel mirası yayıncılığına çok önemli katkılar yapması ve  aydınlanma düşüncesi, eğitim reformu talebi  ile evrensel  laik, demokratik, bilimsel, karma eğitim ve eğitim hakkının önemi üzerine yaptığı çalıştaylar, sempozyumlarla farkındalık ürettiğini önemle  not edebiliriz. 2001 yılından beri yaptığımız çalışmaların kısa özeti bu.

            YKKED-2017 Aydınlanma buluşması Lüleburgaz’daydı. Lüleburgaz’da panellerden birisi “Köy Enstitüleri ve Yerel Yönetimler” başlıklıydı. Balçova, Tepebaşı ve Lüleburgaz Belediye başkanları yerel yönetimlerde Köy Enstitüleri kültürü ve felsefesinden esinlenerek yaptıkları çalışmaları aktarmışlardı. Salondaki izleyiciler merak ve umutla bu çalışmaları izlemişler, sorular sormuşlardı. Eskişehir’deki aydınlanma buluşmasına  yerel yönetimlerdeki dostlarımız da davet edilmişlerdi. Onları da dinleyecektik.

            6 Ekim 2018 cumartesi sabahı Tepebaşı belediyesinin araçlarıyla Tepebaşı belediyesinin  sosyal-toplumcu belediyecilik anlamda ürettiği projeleri görecektik. Önce Ahmet Ataç başkanın çalışma arkadaşlarıyla beraber  Alzheimer  hastaları ve engelliler için ürettiği “Yaşam Köyü” projesini dört yüz arkadaş sevgiyle, umutla gördük.  Daha sonra  Tepebaşında bir yoksul bölgede her yaştan insanın  ücretsiz spor yapabildiği “spor kompleksi” ve son olarak okul çağındaki tüm çocukların  ücretsiz diş bakımlarının yapıldığı “Diş Sağlığı Merkezini” dolaşarak   insan ve toplum merkezli çalışmaları selamladık. Öğleyin de hep birlikte Kent Park’ta çiğ börek ile tanışarak öğle yemeği menüsünde ayrı bir tat ile tanıştık.

            Öğle yemeği sonrasında Zübeyda Hanım Kültür Merkezindeydik. Salon tıklım tıklım doluydu. Salondaki herkesin  ortak talebi yeni bir umutla ülkenin aydınlık geleceğini aramaktı. YKKED-Eskişehir şube başkanımız Ayhan Türkseven’in konuşması sonrası CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu söz aldı. Kılıçdaroğlu, enstitü ve  eğitim ağırlıklı konuşmasında özellikle  eğitimin ülkenin en önemli sorunu olduğunun altını önemle çizdi. Daha sonra sırasıyla Büyükşehir Belediye başkanı Yılmaz Büyükerşen, Tepebaşı Belediye Başkanı Ahmet Ataç, Odunpazarı Belediye Başkanı Kazım Kurt, Lüleburgaz eski Belediye  Başkanı Emin Halebak, Balçova Belediye Başkanı Mehmet Ali Çalkaya ve Karşıyaka  Belediye Başkanı Hüseyin Mutlu Akpınar söz alarak Köy Enstitülerinin önemini ve yerel yönetimlerdeki karşılıkları adına yaptıkları çalışmaları anlattılar. Açılış konuşmaları sonrası sahnede İzmir, Lüleburgaz ve Mersin mandolin topluluklarından oluşan  YKKED-Mandolin Orkestramız vardı. Enfes bir konserle etkinliğe renk kattı.  

            Konser sonrası  “2018 Türkiye, Eğitim ve Öğretmen” başlıklı panel vardı. Panelin yönlendiricisi Kemal Kocabaş, açılışta 2018 Türkiye’deki eğitim sorunlarını ulusal ve uluslar arası verilerle ortaya koydu. Kocabaş, eğitimdeki nitelik kaybını dinselleştirme ve piyasalaştırma politikalarına bağlayarak sözü İlyas Küçükcan Öğretmen’e verdi. Küçükcan Öğretmen Çifteler Köy Enstitüsü kuruluş sürecini, Tonguç ve Rauf İnan emeğini  ve Çifteler’in önemini yorumladı. YKKED-Genel Başkan Yardımcısı Dr.Semiha Günal “Ne yapmalıyız ki Karanlıklar Aydınlığa Dönüşsün” başlıklı bir konuşma yaparak görüşlerini ifade etti. Mustafa Gazalcı Öğretmenimiz de  “Neden Laik, Demokratik, Bilimsel Eğitim ”  başlıklı bir konuşmayla panelde yer aldı. Birgün gazetesi yazarı Güray Öz, Prof.Dr. Korkut Boratav ve dayısı Çifteler Köy Enstitüsü çıkışlı Galip Akın’ın yaşam öyküleri üzerinden bir konuşma yaparak yaşamı savunmanın yaşı olmadığını, enstitü mezunu öğretmenlerin ülkenin aydınlık geleceği için yaptıkları çalışmaları ve fedakarlıkları anlatarak “umut insandadır” ifadeleriyle konuşmasını tamamladı. Son konuşmacı Prof.Dr.Yakup Kepenek ise aydınlanma düşüncesinin temellerini anlatarak başladığı konuşmasında  önümüzdeki süreçlerde yerel yönetimlerde geliştirecek demokratik katılımcı anlayışlarla yeni bir umut üretilebileceğinin altını önemle çizdi. Akşam saat 18.30’da  panel bittiğinde  salon  hala doluydu. Hep birlikte akşam gala yemeğindeydik. Türküler, şiirler, halaylarla beraberdik. Tıpkı enstitülerde olduğu gibi.

            7 Ekim 2018 Pazar günü sabah saat 9.30’da Çifteler yolculuğumuz vardı. Hedef Hamidiye idi. Yol boyunca aydınlanma okulu, konuşmalarla  devam ediyordu. Hamidiye’de 1940’larda  Çifteler Köy Enstitüsü (ÇEK) yazan binanın önündeydik. Öğrenci emeği ile yapılan binalar terk edilmişti, tıpkı Cumhuriyet gibi. Bir kültürel miras korunamamıştı, diğer enstitüler gibi. Mekanların “demokratik eğitim, eğitim” hakkı için esin kaynağı olmaması için her şey yapılmıştı adeta. Meydanda bulunan altı yüz kişi kızgınlık ve öfkeyle mekanı gezerken  yaşanan vandallığa karşı tepkileri yüzlerine yansıyordu. Hep birlikte söylenen marşla öfke dışa vuruldu. Üzüntü ve acıyla ayrılırken Tonguç, Yücel, Rauf İnan, Ruhi Su, Talip Apaydın ve Çifteler çıkışlı tüm güzel insanlar selamlandı. Dönüşte Odunpazarı’nda tüm parklara Köy Enstitülerinin kurucularının adlarını veren, büstlerini yapan Odunpazarı Belediyesinin  verdiği öğle yemeği hep birlikte yenildi. Sonra kucaklaşmalar ve geri dönüş başladı.

            Üç günlük YKKED-2018 Eskişehir Aydınlanma Buluşmasından, ülkedeki ağır, kasvetli  ortama rağmen çoğalarak,  dayanışma duyguları ve umutla ayrıldık. Bu buluşmada ev sahipliği yapan YKKED-Eskişehir Şubemizdeki dostlarımıza, Orta Anadolu bozkırında   modern, çağdaş  bir kent yaratan  Eskişehir’deki yerel yönetimlerdeki dostlarımıza ve YKKED şubelerimize  selam olsun…