- Makaleyi Paylaş
- Facebook'ta Paylaş
- Twitter'da Paylaş
- 20 June 2023, Tuesday 12:39
- 1174 kez okundu
Babamın amcası yani İsmail dedem, başındaki kasket şapkası ile ahşap bahçe kapımızın önüne geldiğinde, bir ritüeli gerçekleştireceğimizi bilerek yanına giderdim.
Ya namazdır (kandil) o gün ya da arife.
Olasılıkla zaman ikindidir. İsmail dedem öğle sonrası şekerlemesini yaparak yaşlı gövdesinin dinginleşmesini sağlamış ve böylelikle öğle sıcağını geride bırakmışızdır. Dedemin elinde kilden yapılmış içi boş bir bardak (testinin küçüğü) ile bahçelerindeki mevsim çiçeklerinden yapılmış ama araya yeşillik konulması ihmal edilmemiş bir demet vardır. Babaannemin makasla bahçeden özenle kesip sonra makara ipiyle bağladığını bildiğim bu demet, biraz sonra küçük ellerimde olacaktır.
Kadıağa Caddesinin kıvrımlı dar konumuna bakan evlerin arasından geçip, Hacıilyas Meydanı’na ulaştığımızda ‘kavak’ ağacının altı, görülesi bir telaşı yaşamaktadır. Köylerden toplanıp eşeklerle meydana getirilmiş mersin öbekleri, farklı yaşlardaki konuklarını ağırlamaktadır. Köylü, bir yandan öbekten belli bir miktarda mersin dalı alıp demet yapmakta diğer yandan da yaptığı bu demetleri satmaya çalışmaktadır. Mezarlık ziyaretlerinde, mezara mersin bırakmak geçmişten gelen bir ritüel olduğu için, o günün olmazsa olmazlarındandır zira.
İsmail dedem iki demet mersin satın alır, günün sorumluluğuna ortak etmek için de bir demeti bana verirdi. Boyumdan uzun mersin demetinin varlığından onulmaz bir keyif alırdım.
Yol üzeri İsmail dedem biriyle ya selamlaşır ya da ayaküstü yarenlik yapar, arada bir de yanıtını duymaktan hoşlanacağı sorular sorardı.
Aplangeç Köprüsüne ulaşmış olmamız hem yolu yarıladığımızın işareti olur hem de dedemin soluklanacağı bir mekâna ulaşmış olurduk. Köşedeki Kireççi Hasan’ın evi, dedemin akrabası olan ev ahalisiyle küçük bir yarenlik yapmasına olanak sağlar hem de boş getirdiğimiz bardağı doldurma şansı verirdi. İsmail dedem bahçedeki çeşmeyi açıp önce boşa akıtır, sonra da bardağı doldururdu. Bu sıra bardağı taşıp kilin kırmızısı çıkana kadar da çeşmenin altında tutar, en sonunda da suyun içilecek kıvamda soğuduğuna emin olup elinin ayasından kana kana su içerdi.
Bir süre sonra bardak ve demetler elimizde yola düşerdik.
Balavca Deresi’nin üstünde yer alan Aplangeç Köprüsünü geçip biraz yürüdüğümüzde Maşatlık’a ulaşmış oluyorduk.
Günümüzde Belediye Ek Binası ve Köy Garajının olduğu bu bölge kasabanın mezarlığıydı. Ortasından iki at arabasının geçebileceği genişlikte bir yolun bulunduğu bu alanın iki tarafı mezarlıktır. Yolun iki yanında göğe doğru uzanan sulfata ağaçları, alana farklı bir gizem katardı.
Maşatlık, Osmanlı döneminde sadece gayrimüslimlerin defnedildiği mezarlıklara denilmiş olsa da, meşhed sözcüğünden türediği için mezar ve kabir anlamına da gelmektedir. Yani halk arasındaki söylemiyle maşatlık, mezarlık anlamını da içerir. Bu yüzden olsa gerek Milaslıların burayı maşatlık olarak adlandırması.
İki tarafı mezarlarla dolu toprak yol, Menteşe Köyü’ne doğru uzanırken biz biraz sonra, geçiş şansı veren bir boşluktan sağ taraftaki mezarlığa girerdik.
Tabi ki İsmail dedem önde, ben arkada.
Mezarlığın içinde oldukça özenli bir şekilde yol alırken arada bir İsmail dedemin sesi duyulurdu. Zira aile kabristanlığımızın bulunduğu yere doğru giderken, İsmail dedemin güzergâhı bellemem gibi bir isteği vardı. Elbette bir gün ‘onsuz’ geldiğimde ailemizin yattığı yeri bulabilmem için.
Bu yüzden de mihenk noktası olacak yerleri belirlerdi. Daha çok antik dönemden kalma işlemeli taşlardır bu mihenk noktaları. Şu yivli taşın yanından geçip, bu taştan sağa döneceksin dedikten sonra mezarlara döner, kimin kim olduğunu anlatmaya çalışırdı. Getirdiğimiz mersinleri ve demeti mezarların üzerine özenle yerleştirir, ardından da bardaktaki suyu mezarları oluşturan toprakla buluştururdu.
Mezarlık içinde bulunduğumuz süreçte, İsmail dedem bazı mezarların önünde durur, mezar taşlarındaki Osmanlıca yazıyı gösterip ‘eski Türkçe’ demeyi de ihmal etmezdi. Bu arada ellerini hafifçe havaya kaldırıp, sessizce mırıldanırdı. İç içe girmiş mezarların, mezar taşlarının arasından geçip geldiğimiz yoldan geri dönerdik.
Yetmişli yılların ortalarında bu mezarlık dolduğu için kasabada ‘yeni’ yani günümüzde de kullanılan mezarlık oluşturulur. Yeni mezarlıkla birlikte, maşatlık ‘Eski Mezarlık’ olarak şehir kültürüne girer. Yeni defin yapılmayan Eski Mezarlık, uzun süre sadece ziyaret için kullanılır. Doksanlı yıllarda ‘’isteyenlerin Eski Mezarlıkta bulunan yakınlarını Yeni Mezarlığa taşıyabileceği ve sonrasında da bu alanın bozulacağı’ duyumu yayılır.
Bir gün, dozerler Eski Mezarlık’tan kocaman bir arsa yaratır.
Yukarıdaki fotoğraf Eski Mezarlık’tan. Fotoğrafın kadrajına birkaç mezar taşı girmiş. Arkada görülenlerden birinin sarıklı mezar taşı olması, mezarlığın eskiliğinin göstergesi oluyor. Kadrajın ana temasını oluşturan öndeki mezar taşını, fotoğrafın çekildiği dönem itibarıyla yeni olarak değerlendirmek mümkün. Zira fotoğraf çekildiğinde yıl 1938.
Mezar taşının üzerindeki ‘’Ah Ölüm. Ahmet Çavuş Mahallesinden Fevzi Sezer oğlu Rahmi Ruhuna’’ yazısı okunuyor. Taşın üst kısmında oluşturulan çıkıntıya bir şapka monte edilmiş. Bu şapkanın ‘subay’ olması mezarın asker kimliğini ortaya seriyor.
Arkada görülen melengiç(çitlembik) ağacı fotoğrafa renk katıyor. Bir de tüm görkemiyle kadrajın arka fonunu oluşturan Sodra Dağı.
Günümüzde artık ne bu mezarlık var ne de buradan Sodra Dağı’nı görme olasılığı.
Demek ki zaman da tıpkı dozer gibi.
-
24.06.2024 BUTİK MURAT
-
14.11.2023 KADDAK DEVE BAYRAMI / PINARCIK KÖYÜ
-
03.10.2023 RUM MAHALLESİ’NDEKİ ‘OSMANLI ÇEŞMESİ’
-
28.07.2023 YENİ MİLÂS HALKEVİ DERGİSİ 1936-1937
-
07.07.2023 MİLAS HALKEVİ
-
04.07.2023 TİFTİK ETİ
-
09.06.2023 ÇAPUTCU HANI’NDA BİR ODA
-
06.06.2023 SABİHA TEYZEM
-
30.05.2023 ÇAPUTCU HANI
-
23.05.2023 SAKARYA İLKOKULU’NUN KUZEY CEPHESİ. YIL 1938
-
06.10.2022 MİLAS ‘KIZ MEKTEBİ’
-
04.10.2022 MİLAS ‘ERKEK MEKTEBİ’
-
03.10.2022 ERMENİSTAN’DAKİ PENCERE…
-
29.11.2021 KIBRIS’TA BİR MARONİT KÖYÜ ; KORUÇAM / GİRNE
-
23.10.2021 NİYAZİ YALÇINKAYA’YI UĞURLARKEN…
-
14.10.2021 YAHUDİ HALKASI
-
06.10.2021 ANADOLU’NUN SON ERMENİ KÖYÜ; VAKIFLI / ANTAKYA
-
06.08.2021 CO MEHMET, öldü.
-
28.07.2021 BAHADDİN AĞA KONAĞI’NDAN EMİN AĞA KONAĞI’NA; DUVAR RESİMLERİ
-
06.07.2021 Güneydoğu’daki ‘Süryani’ Köylerinden; HABERLİ KÖYÜ / İDİL
-
22.06.2021 ANADOLU’NUN UNUTULAN KAVMİ ‘NASTURİLER’İN PEŞİNDE; ÇUKURCA / ŞIRNAK
-
15.06.2021 YALNIZLIĞA TERK EDİLMİŞ BİR EZİDİ YERLEŞİMİ; MAĞARA KÖYÜ / İDİL
-
08.06.2021 KATO DAĞI’NIN ZİRVESİNDE BİR ‘KELDANİ ‘ KÖYÜ; CEVİZAĞACI / BEYTÜŞŞEBAP
-
23.10.2020 TARİHİ AYAKKABICILAR ARASTASI / ÇORUM
-
01.01.2020 ŞİİLİĞİN KUTSAL KENTİ ; MEŞHED
-
30.12.2019 ÖMER HAYYAM’IN NİŞABUR’U
-
24.12.2019 LUT ÇÖLÜ’NÜN GÜZEL İNSANLARI…
-
18.12.2019 İran’da Bir Dünya Yurttaşı; ALİ AMCA
-
16.12.2019 İRAN’DA BİR EMANETÇİ
-
23.09.2019 KROMNİ VADİSİ / GÜMÜŞHANE
-
21.09.2019 SANTA / GÜMÜŞHANE
-
16.09.2019 SARIÇİÇEK KÖY ODALARI / GÜMÜŞHANE
-
09.09.2019 EKMEĞİN PEŞİNDEN - 4 KÜRTÜN HARÇ EKMEĞİ / GÜMÜŞHANE
-
02.09.2019 15 AĞUSTOS MERYEM ANA PANAYIRI / GÖKÇEADA
-
27.08.2019 GÖKÇEADA’NIN (ESKİ) RUM KÖYLERİ…
-
14.06.2019 AĞLAYAN GELİN ( TERS LALE) / HAKKARİ
-
12.06.2019 AĞLAYAN GELİN ( TERS LALE) / HAKKARİ
-
22.01.2019 Güllük’ün Geçmişinde Kalan Bir Kültür; GECE PAZARI
-
16.08.2018 Açılışı gerçekleşen Milas Uzunyuva’dan ilk izlenimler …
-
12.07.2018 Keçiborlu’nun Kuyucak Köyünde Lavanta Zamanı
-
06.07.2018 Zampara Altını
-
28.02.2018 Noussa Karnavalı (İskeçe / Yunanistan)
-
18.12.2017 Hikâyesi Olan Şeyler Dükkânı / 2 - ‘Devrim Yüzüğü’
-
12.12.2017 Ekmeğin Peşinden – 3 / Taban Gevreği (Gölcük / ÖDEMİŞ)
-
23.11.2017 Hikâyesi Olan Şeyler / 1 - Zeytin Jetonları
-
15.11.2017 Ulu Cami’nin güney cephesi
-
24.10.2017 Kentin ileri gelen zevatı, 30 Ağustos’ta …
-
19.10.2017 Bazen... / fotoğrafların peşinden ...
-
06.10.2017 ‘Vitrindeki Kaplan’ın peşinden Samos’a …
-
12.09.2017 Terzizadelerin Evi’nin balkonundan Sakarya İlkokulu
-
06.09.2017 Ekmeğin Peşinden -2- / İslamköy Ekmeği / Isparta
-
29.08.2017 Karahöyük Ekmeği / Acıpayam
-
06.05.2017 6 Mayıs ve Anneler ...
-
19.04.2017 Menderes Yolu’nda 3 gün …
-
07.03.2017 Bodrum’un geçmişinde kalan bir yerleşim: Girelbelen Köyü
-
28.02.2017 “Ütopya Hayallerin Prensesidir”
-
12.01.2017 Allahuekber Dağı’nda Üç Gün / Sarıkamış - Kars
-
10.01.2017 Milas’ın geçmişinde kalan şerbet: Sübye
-
02.12.2016 Kuruyunca içini gözler önüne seren Mumcular Barajı
-
24.11.2016 Manolya ve Nail Şaylan
-
16.11.2016 Bakkal Cavit
-
11.11.2016 Belen Camii ile Bütünleşmiş Bir Müezzin: Yılmaz Hoca (SİDAL)
-
09.11.2016 Terkedilmiş Tarihi Bir Mekân: ‘Eğirdir Garı’
-
03.11.2016 Tarih Öncesi Kaya Resimleri için; Latmos’un emanetlerinin peşinde bir yolculuk
-
28.10.2016 Phaselis Antik Kenti (Antalya)
-
20.10.2016 Geçmişten Geleceğe uzanan 800 yıllık Kültür: Pınar Pazarı
-
18.10.2016 Gelidonya Feneri’nde bir gece
-
23.09.2016 Bir ritüelin peşinden: Eren Günü (Sandras Dağı)
-
09.09.2016 Salda Gölü’nde zaman / Burdur
-
18.08.2016 Sırtçantamdakiler / H. Avni KUNDURACIOĞLU
-
08.06.2016 ‘Milas Arastası’nın 70’li yıllarına güzellemeler / 2 - Tüccar Terzi Hasan Budakoğlu
-
27.05.2016 Tarih 15 Nisan 1933; Milas’ın ‘Umumi Kuşbakışı Manzaralı’ Fotokartı
-
12.05.2016 2. Latmos Doğa Şenliği’nden izlenimler …
-
28.04.2016 İncirliin Mağarası ve Yarasalar
-
19.04.2016 Şefik Seren’in ‘Fotoğrafla Milâs’ının gölgesinde; BARDAK
-
31.03.2016 ‘Bodrum Leleg Yolu’ açılırken …
-
28.03.2016 PTT Memuru mührü basar: MİLÂS 26 EYLÜL 1967
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.