H.Avni Kunduracıoğlu

Sırtçantamdakiler/ H. Avni KUNDURACIOĞLU

Lelegler için, Bodrum yarımadasının en eski yerleşik halkı denilebilir.

Yarımada üzerindeki en eski kültürün sahibi olan Lelegler, kentlerini daha çok yüksek tepelerde kurmaya özen göstermişler. Bodrum yarımadasında bulunan sekiz Leleg kentinin ortak özellikleri, denizden uzak ve dağların doruklarında kurulmuş olmalarıdır. Bir başka ortak özellik olarak, mimari tarzları da eklenebilir.

Leleg kentlerinin kalın surlarla çevrilmiş olmaları, mimarlık alanında ‘Leleg tarzı’ olarak isimlendirilmesini sağlamış. Bodrum yarımadası üzerinde kurulmuş olan Leleg kentlerinin en ünlüsü Pedesa olsa da Theagela, Telmissos, Madnasa, Termera, Syangela, Side ve Uranium diğer kentleri olarak biliniyor.

Kültürleri, tarihi, yaşam şekilleri gibi ayrıntılar arkeolojik çalışmaların sonucunda yavaş yavaş şekillenmesine karşın, Batı Anadolu’nun bu en eski halkı hakkında bilinenlerin sınırlı olması, Lelegler’i hep ‘gizemli’ kılmış.

Cumartesi günü (26 Mart), Bodrum’un Konacık Mahallesinde yeralan Pedesa Antik Kenti’ne ulaştığımda, Lelegler’in oldukça geniş bir alana kurdukları kentlerine de ulaşmış oluyorum. Arkeolojik çalışmaların devam ettiği Pedesa’yı, daha önce kazı başkanı Prof. Adnan Diler hocanın öncülüğünde dolaşmış; yarımadayı güneyden kuzeye keserek Torba’nın arkasındaki tepelere kadar yayılmış bu kentteki Surlar, Athena Tapınağı, Mezarlar, Tümülüsler arasında heyecan dalgasına sürüklenmiştim.

Çam ağaçlarının gölgelediği coğrafyadan ayrılırken, Leleglerin ölüleriyle yaşayan bir halk olduğunu öğrenmenin şaşkınlığını yaşıyordum.

Yaklaşık sekiz ay sonra, yine Pedesa’dayım ve yine farklı bir heyecan yaşıyorum. Zira ülkemizde sayıları gittikçe artan işaretli yollara bir yenisi daha eklenecek bugün, Bodrum Leleg Yolu.

Bodrum Ticaret Odası’nca projelendirilen ve Güney Ege Kalkınma Ajansı’nca desteklenen ‘Bodrum Leleg Yolu’nun 1. Etap Açılışı’ törenindeyiz.

Kurumların yetkilileri ve kalabalık bir doğa dostu topluluğu, Leleg Yolu’nun yaşama geçeceği anı bekliyor.

Kurumların yetkilileri ‘Alternatif turizmin önemi’ üzerinde durdukları kısa konuşmalarında, deniz-kum-güneş üçgeninin başka alternatiflerle desteklenmesi gerektiğinin üzerinde durdular.

Leleg Yolu’nun, Bodrum’da turizmi bütün yıla yayacağı beklentisinin altı da çizildi elbet.

İki ağaç arasına bağlanmış sembolik halatın çözülmesi ile birlikte, Leleg Yolu’nun ‘1. Etap Açılışı’ gerçekleşmiş oldu.

Bodrum Leleg Yolu projesi tamamlandığında, 185 kilometrelik işaretlenmiş yol ortaya çıkacak. Şu an parkurun 22 kilometresi hazırlanmış ve işaretlenmiş durumda. Zaten bugün gerçekleşen açılış, 1. etabın doğaseverlere sunulması olarak algılanabilir. Çamlık’ta başlayıp Turgutreis’te sonlanacak olan 185 kilometrelik Bodrum Leleg Yolu, 20 aylık bir sürenin sonunda tamamlanmış olacak. Projenin salt yürüyüş yolunu kapsamayıp bisiklet yolu, kamp yeri ve seyir teraslarıyla da destekleneceğini belirtmeliyim.

Kuşkusuz, bu projenin oluşmasında, yaşama geçirilme sürecinde çok sayıda kişi ya da kurumun emeği vardır.

Ancak bir kişinin emeğinin üzerinde durmak isterim. Bu proje ile, otuz yıllık düşünü yaşama geçiren Hıdır Çam’dan söz ediyorum.

Harita Mühendisi Hıdır Çam, dağlara sevdalı bir adam. Gezdiği dağları türküye, çıktığı zirveleri şiire bulayan sevdalılardan hem de.

Bodrum Leleg Yolu’nun isim babası olan Hıdır Çam, aynı zamanda bu yolun projesini ve uygulamasını gerçekleştiren kişi. Açılış sırasındaki heyecanını tahmin etmek zor olmasa gerek. Nasıl heyecanlanılmaz ki, otuz yıllık bir düş ete kemiğe bürünürken.

Halatın çözülmesiyle birlikte açılan Bodrum Leleg Yolu’nun 1. etabını oluşturan güzergahın  7.5 kilometrelik parkuru, dağcı ve doğaseverler tarafından yüründü.

Elbette Hıdır Çam’ın öncülüğünde.

İşaretlenmiş olan Pedesa – Çukursarnıç – Konacık parkuru gösterdi ki, Bodrum Leleg Yolu dağcı ve doğaseverleri mutlu edecek bir yol.

Muhteşem bir doğanın içinde, Lelegler’in izini sürmek ayrı bir keyfi oluşturuyor.

2400 yıl öce Bodrum yöresinde yaşamış olan Lelegleri sevgiyle anıp, Bodrum Leleg Yolu’na emeği geçenlere şükranlarımı iletmek isterim.