İlkay Kumtepe

Yeni bir şey yapmaya çalıştığınızda, farklı bir şey söylediğinizde karşınıza bir duvar gibi çıkar bu söz; “Başımıza icat çıkarma!”

Alışılmışın dışına çıkmak, rutini bozmak rahatını bozar insanın. Herkes kendince bir düzen tutturmuş ve onu sürdürmektedir. Düzen tutturduktan sonra düzenin yeterliğini, amaca hizmet edip etmediğini, işe yarayıp yaramadığını düşünmez insan. Bundan sonra o tutturduğu düzene zarar gelmesin diye uğraşır. Bu nedenle de düzenin yanlışını söyleyene de, düzenin dışına çıkana da “başımıza icat çıkarma” denir.

Prof. Dr. Mustafa YAVUZ, Başımıza İcat Çıkaran Çocuklar ve Gençler kitabında yazmış. İcat çıkaran çocukları nasıl el birliği ile rutine döndürdüğümüzü anlatmış. Okul öncesi yaşlarda soru sormayı bilen çocuklarımızın giderek soru sormayı unuttuğundan, yeni düşünceler ortaya koyamadığından bahsetmiş. Sebebi de önce ailede sonra okulda susturulan, soru sormaları engellenen, kendilerine öğretilen yanıtları vermeleri istenen bir düzen içinde yetişmeleri.

“düzen” dedim, sistem demedim. Çünkü sistemler biraz daha masumdur. Dönüşüm geçirir, hedefi vardır ve hedef için icat da çıkarılır. Ancak “düzen” değişime ve icat çıkarmaya kapalıdır. Çünkü bir hedef için işlemez, hedef zaten düzenin işlemesidir.

Mustafa YAVUZ diyor ki; Yeni eskinin içindedir. Geçmişi tanımadan geleceğe yön verilemez. Yaptıklarımızdan ders alarak öğrenir, gelişiriz. Bu toplumsal olarak da insanlık tarihi olarak da böyledir. Önceyi incelemek, araştırmak, öğrenmek gerek. Bu güne nasıl geldiğini bilmeden bundan sonra nereye gideceğini bilemeyiz.

Okullar, eğitim düzeninin en önemli parçası. Evde baskılamaya ve icat çıkarmasına engel olduğumuz çocukların, icat çıkarma yetilerini de heveslerini de öldürdüğümüz son nokta. Okul terki yapmış birçok kişi icat çıkarmaya devam etmiştir. Çünkü düzenin dışına çıkmayı becermiştir.

Neden okullar icat çıkarmaya, icat çıkaranlara karşı?

Eğitim programlarının hedeflerinde icat çıkaranlara yönelik bir öneri var mı?

Çocukları icat çıkarmaya yöneltecek eğitim politikaları uygulanıyor mu?

Yaratıcı düşünce, yaratıcılık ve yenilikçilik okullarda ne kadar değer buluyor?

Bütün bu soruların yanıtı eğitimin neden “düzen” olduğunun açıklamasıdır.

Ülke olarak kendimize “muasır medeniyetlerin üzerinde” bir yeri hedef gösteriyorsak, bu hedefe ulaşmak için “düzen” değil “sistem” gereksinimimiz var. Bu hedefe ulaşmak için bireysel farklılıkları fark eden ve geliştiren sistemlere gereksinim var.

Gelecek hedefi için “icat çıkaran çocuklara” gereksinimimiz var. Ve icat çıkaran çocukları önemseyen, sayılarını arttıran sistemlere…