İlkay Kumtepe

Dr. Öğretim üyesi Deniz ACARAY’ın, Adalet Yayınlarından çıkan “Türk Devlet Aklı ve Derin Hafızası, Milli Egemenlik” kitabı üzerine bir yorum yazısıdır.

Öncelikle ilksözden itibaren sizi saran bir kitap olduğunu belirtmeden geçemeyeceğim. Başından itibaren ağır bir konunun sade bir dille ve kolay anlaşılır örneklerle nasıl anlatılabildiğini görmek mümkün kitapta. İlksözde verdiği doğa içerikli örnekler ve anlatımla hem doğasever biri olduğunu anlamak mümkün hem de insanın her yaptığıyla aslında doğanın bir parçası olduğunu görmek. Devlet gibi insan keşfi bir yapının, Tanrı ve doğa ile bağını çok güzel kurmuş yazar.

Kitabın bence en önemli özelliği; yaşamımızın ayrılmaz bir parçası, insanoğlunun en büyük çıkmazı ve aslında bildiğimizi sandığımız “Devlet Aklı” terimini sorgulamamız ile başlayıp onu yeniden yeni anlamlarla düşünmemizi sağlamasıdır.

Devlet aklı bir icat mıdır, keşif midir sorusu ile kendinizi “devlet” ve “iktidar” kavramları arasında bir tartışmanın içinde buluyorsunuz. Soyut bir kişiliğin aklı var mıdır, bu soyut kişiliğin aklı insan aklı mıdır soruları ile boğuşurken bir yandan da icatlar ve keşifler arasındaki ince çizgide hangisinin daha önemli olduğunu düşünmeye başlıyorsunuz. Sahi hangisi diğerinin gelişimini sağlar? İcatlar ve keşifler yaşamımızı esir almışken hukuk bunun neresindedir? Tanrısal adalet ve insan aklının adaleti arasında nasıl bir ilişki/çelişki vardır?

Bu sorularla zihniniz boğuşurken okumaya devam ediyor ve başka bir bakış açısından değerlendirme yapıyorsunuz; devlet aklı terimi ile insan aslında gerçekleştiremediği adalet için sanal bir suçlu mu bulmuş oluyor?

Bütün devletler için devlet aklı aynı şeyi ifade etmez doğal olarak. Toplumların gelenekleri, kültürleri kavramların içeriğini de değiştirir. Devlet aklının doğru ve isabetli yani olumlu kullanımı demokratik kültürle doğrudan bağlantılıdır. Demokratik kültürü gelişmiş, kuvvetler ayırımı ve milli egemenlik ilkelerinin benimsendiği ülkelerde devlet aklının siyasal kültürlerde benimsenmesinin önemine de değiniyor.

Kitabın ilerleyen bölümlerini de okuyucu olarak sizlerin değerlendirmesine bırakmak gerekir. Hangi meslekten olduğunuz önemli değil. Yaşadığı ülkeyi, devleti, devletin işleyişini, nedenleri ve nasılları anlamak isteyen herkesin okuması gereken bir kitap olarak görüyorum.