İlkay Kumtepe

Şu an üniversite giriş sınavı sonuçları ile yüzleşen binlerce öğrenci ve aileleri, ondan önce lise giriş tercihlerini yapan binlerce öğrenci ve aileleri, ilkokula yeni başlayacak binlerce öğrenci ve aileleri bir tercih/araştırma sürecindeler. Ancak bu kadarla kalmıyor tabi. Ara sınıflarda okuyan öğrenciler ve aileleri de bir sonraki yıl neler yapacakları konusunda endişeli ve her an araştırma içerisinde. Herkes nasıl bir strateji izleyeceğini, çocuğunu hangi okula gönderirse hangi daha iyi okulu kazanmasını sağlayabileceğini düşünüyor.

Bir de bunlara yol gösteren, yordam öğreten bir sürü öğretmen var. Eğitim ile ilgili etkili ve yetkili makam sahipleri var. Eğitim uzmanları var, profesörler, eğitim eleştirmenleri, yazarları, çizerleri vs vs.

Yani eğitim dediğimiz bataklığın içerisinde ne kadar kalabalık bir grup olduğumuzun farkına varalım diye listeledim bunları. Herkes kendince eğitimi kurtarmak konusunda uzman olmuş. Başka seçenek var mı? Yok tabii, herkes bir şekilde eğitimin içinde ve bu bataklıktan kurtulmanın yolunu herkes kendince düşünüyor. Ama sanırım herkes kendi tarafına çekiyor ve bu nedenle çıkış yolu bulamıyoruz.

Gelelim neden bataklık olduğuna. Yukarıda saydığım gruplardan biriyle örneklemeye devam edeceğim. Bir öğrenci velisi gözüyle bakalım duruma. Bu yıl tercih yapacakların durumu zaten vahim. Onlarla girmek istemiyorum. Çünkü tercih döneminde herkes onlara akıl veriyor ve en çok söylenen şunlar; çocuklarınızın ne istediğini önemseyin. Herhangi bir üniversite okusun diye bakmayın, çocuklar hayallerinizin peşinden gidin, ne olmak istiyorsanız o bölümü seçin, falan. Artık bunları söylemek için çok geç. Bir otobüse bindiniz ve yolculuk boyunca her yeri izlemek, fotoğraflamak istiyorsunuz. Cam kenarına oturdunuz ve yolculuk sonunda fotoğraflarınızı sergileyeceksiniz. Ama yolculuk başladıktan sonra uyuyakaldınız (çünkü yolculuk rahat geçsin diye size bir uyku ilacı verdiler) ve son durakta uyanıyorsunuz. Geçmiş olsun yol bitmiş. Geri dönüp istediğinizi yapabilir misiniz?! İşte şu an elinde ne varsa onunla yetinmek zorunda olan bir grup o.

Gelelim asıl gruba, yani ara sınıflarda olanlara. Eğitimde değişim furyası üzerine yazıp çiziyoruz, konuşuyoruz ve değişiklik yaptığımızı söylüyoruz. Gerçekte hiçbir şeyi değiştiremediğimiz için bu ara sınıftakiler de aynı bataklığın içerisinde boğulacaklar maalesef.

Gelin neleri değiştir(eme)diğimize bakalım. Yarışmacı sınav sistemini kaldıracağız deyip çocukların ve ailelerin eziyetine son vereceğiz dedik. Okulların önemini arttıracağız dedik. Bunların suçlusu olarak gördüğümüz dershaneleri kaldıracağız dedik. Hepimize bir heyecan geldi, yaşasın dershane –okul iki başlılığından kurtulacağız, hepimiz nefes alacağız diye düşündük. Doğru dershaneler kalktı. Yani artık adları dershane değil ama sistem aynı şekilde yürüyor. Adı etüt merkezi, eğitim merkezi, özel okul vs oldu. Herkes kalıba uydurdu kendini. X dershanesi, X etüt merkezi ya da koleji oldu. X ler bile Y ye dönüşmedi.

İlkokulu iyi bir öğretmenle bir devlet okulunda okusun da ortaokulda bakarız diyen aileler, iyi bir ortaokula çocuklarını kaydettiriyor ama okuldaki eğitimi yeterli bulmayıp ek olarak bu tür yerlere yazdırıyor. Malum temeli sağlam olsun ki gelecekte sıkıntı yaşamasın mantığı. Ama iyi bir ortaokul yeterli kalmıyor. 8. Sınıfa geçerken aileleri bir telaş sarıyor. Sınav senesine giriyoruz bir sene dişini sıkması lazım. Çocuk bolca test çözmeli. Okul yetmiyor, dershane (pardon etüt merkezi) desteği lazım. İki seçenek var. Ya özel okula alacak çocuğu ya da okul sonrası ve hafta sonlarını kapsayan yoğun dershane programına katlanacak.

Bu durum lise son sınıflar için de geçerli. 8. Sınıfta sınavla en iyi okula girmek için yoğun baskı yaşayan çocuk ve aileler bu sefer 12. Sınıf öncesi aynı durumdalar. Çok sıkı çalışması lazım! Devlet okullarının en iyisinde bile 12. Sınıf mevcutlarına bir bakın lütfen…

Bir etüt merkezi ile görüştünüz mü hiç? Ben görüştüm geçenlerde. Bir arkadaşımla gittik. Konuşmaları dinlediğim zaman hiçbir şeyin değişmediğini anladım. Aynı mantık devam ediyor. “çocuğunuzun not ortalaması 97’nin altındaysa kayıt yapmamız zor” diyor görevli (bu durum biraz da pazarlık unsuru için söyleniyor). Bazıları biraz daha alt seviyelere inebiliyor. Malum ticari işletme, zaten seviye grupları olacağı için çocuğunuz da kendi seviyesinde bir sınıfla devam edecektir. Hafta içi en az üç gün ve hafta sonları çocuk etüt merkezinde olmalı, sürekli test çözmeli. En geç mart ayına kadar bütün konu anlatımları bitirilir ve mart ayından itibaren her gün deneme sınavı olur. Tabii mart ayına kadar her hafta deneme sınavı olacak. Bir sene kendini sıkacak ve iyi bir okula yerleşecek! İyi bir liseye yerleşince ne olacak? Belki iki sene test çözmeyecek. Ondan sonra iki yıl daha aynı mantıkla çalışma sistemine devam.

Ne yapıyoruz biz? Çocuklarımıza ve gençlerimize, kendi geleceğimize ne yapıyoruz? Onlara bir makine gibi davranıyoruz. Onlar yapay zekâ ürünü değil. Çocuklarımızın insanlığını korumayacak her tür eğitimi en hızlı şekilde ortadan kaldırmak gerekir.

Dediğim merkezler birer ticarethane ve bu işe kar zarar hesabıyla bakıyor. Bunu hepsi inkâr eder ve kendilerinin eğitim kurumu olduklarını söyler. Ama yaptıkları eğitim midir? Pavlov’un şartlanmasını uyguluyorsanız eğitim sayılabilir.  Kâr etmezse ayakta kalamaz bu kurumlar. Dolayısıyla zaten en başarılı sayılan çocukları almayı tercih eder. Sınav kazanma ve soru çözme üzerine eğitim verir. Aynı şartlanmacı yaklaşımla bugün bu kadar soru çözeceksin, yarın şu kadar, eksiğin olan konuda daha fazla çözeceksin… Bu bir insan ve hatta bir çocuksa ne kadar dayanır bu tempoya? Patlak vermeyecek mi? Dayandığı sürece ve dayanmaya devam ettikçe insanlığından uzaklaşacak.

Bütün istatistikler, bütün değerlendirmeler bataklıkta boğulmak üzere olduğumuzu söylüyor. Biz bunu görmezden gelerek çözemeyiz. Evet, şu an lise ve üniversite seçmelerindeki çocuklarımızı bataklıktan kurtaramadık. Ama sonrakiler için hala şansımız var. Lütfen değişim sözde olmasın ve sonraki nesilleri bataklığa gömülmekten kurtaralım. Eğitim batarsa ülke batar. Hep birlikte kararlı olursak bu bataklığı kurutabiliriz.

Çocuklarımızı aydınlık yarınlar beklesin…