• 17 February 2023, Friday 9:30
ZekiSarıhan

Zeki Sarıhan

20. YÜZYIL BAŞINDAN BERİ BAŞIMIZA GELEN BÜYÜK FELAKETLER

123 yılda 43 felakette en az 762.000 kişi öldü. Bunların yalnız yaklaşık beşte biri olan 153.000’i doğal afetlerden, beşte dördü olan 608.000’den fazlası savaş ve iç çatışmalardan kaybedilmiştir.

6 Şubat 2023 çifte depreminden kaç insan kaybıyla çıkacağımız herhalde enkaz altındakiler çıkarılınca belli olacak. Son dakika haberi olarak verilen 29.605 ölü sayısının 40.000’e yaklaşacağı varsayılabilir.

Bir afetteki kayıpların en önemli kalemi ölü ve yaralılar olmakla birlikte, yaralanıp sakat kalanlar, heba olan servetler, savaşlarda verilen esirler, göç ve bozulan psikoloji de önemsiz sayılamaz.

Aşağıda, 20. Yüzyılın başından beri gerek doğal afetler, gerek siyasi mücadelelerin sonucu olarak Türkiye’nin kaybettiği insan sayısı ile ilgili bir liste sunuyorum. (100’den az can kaybı yazılmadı). Depremlerle ilgili kaynak: Boğaziçi Üniversitesi Deprem Araştırma Enstitüsünün kayıtları, öteki bilgilerin kaynağı ise Vikipedi-Özgür Ansiklopedi’dir.

Can kaybı bakımından son 123 yıldır yaşanan en büyük 10 felaket sırasıyla şunlardır:

1. Ermeni tehciri

2. Birinci Dünya Savaşı

3. Balkan Savaşı

4. Korona salgını

5. Doğu ve Güneydoğu’daki çatışmalar

6. Kurtuluş Savaşı

7. 1939 Erzincan Depremi

8. Gölcük-Kocaeli Depremi

9. 1909 Adana Olayları

10. 1930 Ağrı İsyanı

11. Dersim Harekâtı

Tarih sırasına göre:

Sıra terih olay, can kaybı

1.Malazgirt Depremi (29.4.1903) 6002.

2. Adana Ermeni Katliamı (1909)15.000-30.000 3.Mürefte (Tekirdağ) Depremi (9.8.1912) 216 4. Balkan Savaşları (1912-1913) 50.000-140.000

5. Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) 305.000

6. Burdur Depremi (4.10.1914) 300

7. Ermeni Tehciri (1915-1916) 600.000-1.500.000

8. Koçgiri bastırma hareketi (1921) 500 isyancı

9. Kurtuluş Savaşı (1919-1922) 36.919

  1. Kars-Ermenistan Depremi (22.10.1926) 355 11. Ağrı İsyanı (1930) 15.000

12. Türk-İran Sınırı Depremi (7.5.1930) 2.514

13. Kırşehir Depremi (19.4.1938) 160

14. Dersim Harekâtı (1938-1939) 13.160 sivil, 110 asker

15. Erzincan Depremi (1939) 33.000

16. Erbaa Depremi (20.12.1942) 3.000

17. Hendek Depremi (20.6.1943) 336

18. Lâdik Depremi (27.11.1943) 4.000

19. Gerede Depremi (1.2.1944) 3.959

20. Varto-Hınıs Depremi (31.5.1946) 839

21. Karlıova Depremi (17.8.1949) 450

22. Kore Savaşı (1950-1953) 900+

23. Yenice Depremi (18.3.1953) 265

24. Varto Depremi (19.8.1966) 2.394

25. Gediz Depremi (28.3.1970) 800

26. Bingöl Depremi (22.5 1971) 878

27. Kıbrıs Harekâtı (1974) 498

28. Lice-Diyarbakır Depremi (6.9.1975) 2.38529.

Muradiye-Van Depremi (24.11.1976) 3.840

30. Kahramanmaraş Olayları (26.12.1978) 107

31. Sağ-Sol çatışmaları (1978’den sonra) 4.000+

32. 12 Eylül 1980’den sonra (1980-1983) 5.000+

33. Erzurum-Kars Depremi (30.10.1983) 3.241

34. PKK-asker savaşı, sınır ötesi hariç (1983-2022)39.042

35. Erzincan Depremi (13.3.1992) 65336.

36. Ceyhan Depremi (27.6.1998) 146

37. Gölcük-Kocaeli Depremi (17.8.1999) 18.373

38. Düzce Depremi (12.11.1999) 763

39. Bingöl Depremi (1.5.2003) 176

40. Van Deprem (23.10.2011) 644

41. Fetöcü Darbe Girişimi (15.7.2016) 251

42. Korona salgını (2021-2023) 101.492

  1. Kahramanmaraş ikiz depremi (6.2.2023) 31.643 +

Toplam: 762.600 +

 

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi yalnız insan kayıpları dikkate alındığında birinci sırayı en az 600.000 ölümle Ermeni tehciri, ikinci sırayı 305.000’le Birinci Dünya Savaşı kayıpları, üçüncü sırayı Korona salgınını kayıpları, dördüncü sırayı en az 50.000 kayıpla Balkan Savaşı, beşinci sırayı ise yaklaşık 39.000 sayı ile Doğu ve Güneydoğu’ya yaşanan çatışmalarda ölenler, altıncı sırayı 36.919 sayı ile Kurtuluş Savaşı kayıpları almaktadır. 1939 Erzincan Depremi 33.000 kayıpla yedinci sıradadır. Kahramanmaraş merkezli son iki deprem ise can kaybı bakımından Erzincan depremi ile yarışmaktadır.

Listedeki ölüm sayılarını verilen en alt rakamları hesaba katarak topladığımızda 762.000 sayısı ortaya çıkıyor. Konunun ilginç yanı, bunların çoğunluğu doğal afetlere değil, savaş, iç çatışma gibi nedenlere dayanıyor olmasıdır. 123 yıldan beri yaşadığımız en büyük 11 felaketin yalnız üçü doğal afet, diğerleri siyasidir. Bunlardan doğan ölüm sayısı 153.865 iken 608.000’den fazlası savaş ve iç çatışmalardan kaynaklanmıştır. (13 Şubat 2023)

 


MAKALEYE YORUM YAZIN

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.


Site en altı
yukarı çık